دور ریز محصولات کشاورزی در ایران به تنهایی معادل 5/12درصد منابع نفتی کشور است. آن‌طور که رئیس انجمن صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان می‌گوید سالانه ۳۵درصد محصولات کشاورزی کشور به صورت ضایعات از چرخه مصرف خارج می‌شود که این میزان دورریز، غذای ۲۵میلیون نفر است. اسراف در استفاده از مواد غذایی موضوعی است که در سال‌های اخیر بار‌ها نسبت به آن هشدار داده شده است.
پسماند ایران: دور ریز محصولات کشاورزی در ایران به تنهایی معادل 5/12درصد منابع نفتی کشور است. آن‌طور که رئیس انجمن صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان می‌گوید سالانه ۳۵درصد محصولات کشاورزی کشور به صورت ضایعات از چرخه مصرف خارج می‌شود که این میزان دورریز، غذای ۲۵میلیون نفر است. اسراف در استفاده از مواد غذایی موضوعی است که در سال‌های اخیر بار‌ها نسبت به آن هشدار داده شده است.
گزارش اتحادیه اروپا نشان می‌دهد که در مجموع کشورهای عضو این اتحادیه تنها 90 میلیون تن اسراف می‌شود. اگر این رقم را با 35 میلیون تن ضایعات غذا در ایران مقایسه کنیم، به این نتیجه می‌رسیم که ایران معادل ٣٨درصد اتحادیه اروپا هدررفت موادغذایی را تجربه می‌کند. به عبارت دیگر ضایعات غذا در ایران تقریبا به اندازه 10 کشور اروپایی است. از این میان ضایعات غذا در فرانسه تنها پنج‌میلیون تن است که با این حساب ایرانی‌ها هفت برابر فرانسوی‌ها موادغذایی را راهی سطل‌های زباله می‌کنند.
ریختن میلیارد‌ها دلار در سطل زباله
روز گذشته رئیس انجمن صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان کشور گفت: در حال حاضر 60درصد از مجموع واردات سه‌میلیارد دلاری نهاده‌های دامی کشور مربوط به ذرت است. مجید موافق قدیری با اشاره به نهاده‌های دامی مورد نیاز کشور مانند ذرت، کنجاله سویا، جو، گندم و سایر موارد افزود: تامین بخشی از این نهاده‌ها از محل تولید داخلی و بخش دیگر از طریق واردات است.
او همچنین با بیان اینکه ذرت و سویا از جمله گیاهان آب بر محسوب می‌شوند، اظهارداشت: با توجه به اینکه ایران با بحران کمبود آب مواجه است بنابراین از یک طرف امکان توسعه کشت چنین گیاهانی در مقیاس وسیع در مملکت وجود ندارد و از دیگر سو به لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نیست. رئیس انجمن صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان کشور نیاز به ذرت، گندم و جوی دامی را به ترتیب هفت‌میلیون تن، 700هزار تن و پنج‌میلیون تن در سال اعلام کرد و گفت: هم اکنون سهم هریک از این نهاده‌ها در واردات 30،90 و 36درصد است.
او در ادامه با بیان اینکه در حال حاضر 90درصد انواع کنجاله‌های مورد نیاز صنعت دام و طیور کشور از خارج وارد می‌شود، افزود: کنجاله سویا پس از ذرت بیشترین نقش‌آفرینی را در این صنعت دارد. موافق قدیری اضافه کرد: کنجاله سویا ماده غذایی مناسبی جهت تامین پروتئین جیره طیور بوده که از لحاظ اقتصادی، بهداشتی و ترکیبات موجود بسیار حائز اهمیت است.
او در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه شاخص بهره وری در بخش کشاورزی کشور به ویژه در حوزه دامپروری تعریف چندانی ندارد، گفت: اتخاذ سیاست‌های کاهش میزان ضایعات می‌تواند نقش موثری در ارتقای میزان بهره وری از تولیدات این بخش داشته باشد. رئیس انجمن صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان کشور با اعلام اینکه سالانه 35درصد محصولات کشاورزی مملکت به صورت ضایعات از چرخه مصرف خارج می‌شود، افزود: این میزان دورریز غذای 25میلیون نفر و در عین حال معادل 5/12درصد درآمدهای نفتی مملکت است.
او تاکید کرد: کاهش ضایعات، ارتقای شاخص بهره وری، افزایش کیفیت محصولات پروتئینی و کاهش هزینه تولید در صنعت دامپروری موجبات رشد سرانه مصرف مواد پروتئینی و سلامت جامعه را به همراه دارد. موفق قدیری مصرف سالانه خوراک دام در ایران را 19میلیون تن اعلام کرد و افزود: از این میزان نهاده زیر 30درصد به روش صنعتی در کارخانجات خوراک دام و بقیه در واحدهای پرورش مرغداری، دامداری و آبزی پروری تولید می‌شود. او یادآورشد: متاسفانه روش مزبور دیگر در دنیا کارایی ندارد و منسوخ شده است بنابراین می‌طلبد در این زمینه اقدامات جدی‌تری انجام شود.
دلیل اسراف در ایران چیست؟
علاوه بر اینکه در آموزه‌های دینی ما بر اجتناب از اسراف تاکید شده است، در فرهنگ ایرانی نیز این امر مذموم و ناپسند است. با وجود این، شاهد اسراف در حوزه‌های مختلف هستیم؛ این اسراف نه تنها در استفاده از مواد غذایی وجود دارد، که در زمینه مصرف انرژی نیز این مساله هشدار‌آمیز است. بر عکس آنچه برخی اعتقاد دارند و بر خلاف این روش که عنوان می‌شود برای کاهش میزان مصرف و پیشگیری از اسراف باید به آگاهی بخشی و فرهنگسازی توجه کرد، برخی از متغیر‌ها در سطح کلان نیز اسراف در کشور را تشدید می‌کند.
نا گفته پیداست که خلق و خو و باور نادرستی مبنی بر اینکه همواره باید بیش از آنچه نیاز است سر سفره و در خانه موجود باشد بر اسراف در ایران تاثیر می‌گذارد، اما عرضه مواد غذایی نیز مزید بر علت شده تا افراد نتوانند به درستی مصرف خود را کنترل کنند. به رغم اینکه در سال‌های اخیر محصولات مختلف از حبوبات و گوشت گرفته تا میوه و... به شکل بسته بندی در دسترس شهروندان قرار گرفته است، اما همچنان فروش فله‌ای این محصولات نیز ادامه دارد.
شاید در مورد محصولاتی مانند برنج، عدس، نخود و لوبیا خرید فله‌ای تاثیری در افزایش مصرف نداشته باشد، اما این مساله در مورد گوشت و به ویژه میوه به شدت دیده می‌شود. خانوار‌های ایرانی در سال‌های اخیر کوچک شده‌اند. این خانوار‌های کوچک شاید در یک هفته نیاز به ده‌ها کیلو میوه نداشته باشند، اما در بسیاری موارد عملا ده‌ها کیلو میوه می‌خرند، می‌گندانند و دور می‌ریزند.
عرضه میوه به صورت فله‌ای و نه در بسته بندی‌های کوچک و متنوع و بی میلی فروشندگان به فروش گرمی میوه باعث می‌شود خریداران از هر میوه یک کیلو یا بیشتر بخرند، حال آنکه عملا میزان استفاده آنها کمتر از این است. برای اصلاح الگوی مصرف به ویژه در مورد مواد غذایی علاوه بر اینکه باید به فرهنگسازی در این زمینه پرداخته شود، لازم است نظام عرضه نیز تغییراتی داشته باشد.
