به گزارش سرویس اجتماعی ذاکرنیوز، علی رغم اینکه تاریخ تاسیس اولین شهرداری در ایران به بیش از ۱۰۰ سال پیش بر می گردد، تا چند دهه اخیر اهمیت زیادی به مدیریت پسماند در کشور داده نمی شد. در روش های سنتی مدیریت پسماند در ایران، تنها هدفی که دنبال می شد دور کردن زباله و پسماند ها از محیط زندگی مردم بود. در سال ۱۲۸۲ بود که برای اولین بار با تصویب قانونی، نظافت شهر جزو وظایف شهرداری قرار گرفت و دفع زباله ها به طور مشترک با همکاری مردم و شهرداری انجام شد.
نحوه مدیریت زباله و پسماند ها تا حدود سال ۱۳۴۰ به همین گونه انجام می شد. اما با رشد جمعیت شهر ها، حجم و نوع پسماند ها تغییر پیدا کرد. در نتیجه این اتفاق، بازیافت و دفع پسماند ها به شیوه های غیر بهداشتی و غیر قانونی انجام می شد که موجب آلودگی محیط زیست و مشکلات بهداشتی گردید. در پی اعتراض مردم به این مسئله، قانون جدیدی تصویب شد که در طی آن نظافت و نگهداری از معابر شهر، قنات ها و جوی های آب و فاضلاب به شهرداری محول شد.
در اوایل دهه شصت بود که مراکز بازیافت زباله در شهر های بزرگ ایجاد شد و مدیریت پسماند اهمیت بیشتری پیدا کرد. سازمان های بازیافت علاوه بر اینکه مسئولیت تفکیک پسماند ها را بر عهده داشتند، در جهت بالا بردن آگاهی مردم نیز اقداماتی انجام می دادند.
پس از آن در سال ۱۳۶۴ بود که شهرداری تهران با هدف جلوگیری از پراکنده شدن پسماند ها در سطح شهر، سیستم جدیدی را برای مدیریت دفع و جمع آوری زباله و پسماند ها اجرا کرد. در طی این اقدام حدود ۱۲۰۰ مرکز که به صورت غیر بهداشتی به جمع آوری پسماند ها می پرداختند، با کانتینر هایی جایگزین شدند.
در سال ۱۳۷۶ طرح و متن پیشنهادی قانون مدیریت پسماند، از طرف سازمان بازيافت و تبديل مواد شهرداری تهران، به مجلس ارائه شد که به تصویب نرسید. سپس در سال ۱۳۷۹، سازمان حفاظت از محیط زیست و وزارت کشور، دو لایحه قانونی متفاوت را به کمیسیون امور زیر بنایی دولت ارسال کردند تا بررسی شود. این لایحه ها در نهایت پس از بازبینی و بررسی های لازم، به عنوان یک لایحه به دولت ارائه شد.
پس از تایید هیئت دولت، این لایحه قانونی با نام مدیریت مواد زائد جامد در سال ۱۳۸۱ به مجلس شورای اسلامی ارائه شد. در نهایت در سال ۱۳۸۳، مجلس شورای اسلامی قانون مدیریت پسماند ها را تصویب کرد. سال ۱۳۸۴ بود که آئین نامه اجرایی این قانون نیز با تائید هیئت دولت به اجرا در آمد.
اهمیت مدیریت زباله و پسماند ها
می توان گفت ضروری ترین و اصلی ترین دلیل اهمیت مدیریت زباله و پسماند ها، ایمنی و بهداشت جامعه می باشد. اما این مدیریت باید به گونه ای انجام شود که کمترین آسیب را به محیط زیست وارد کند. با مدیریت درست و اصولی زباله و پسماند ها، علاوه بر اینکه از آلوده شدن محیط زیست جلوگیری می شود، منابع محدود طبیعی زمین نیز به طور بهینه تری استفاده می شوند. به طور مثال در مدیریت ضایعات ساختمانی، با بازیافت نخاله ها می توان مصالح جدید و کاربردی تولید کرد و دیگر برای تولید مصالح جدید از منابع طبیعی موجود استفاده نکرد.
مدیریت پسماند و زباله ها می تواند در کاهش هزینه های اقتصادی نیز تاثیر بسزایی داشته باشد. زیرا یکی از مراحل مدیریت پسماند، کنترل میزان تولید و ایجاد محصول هایی است که قابلیت بازیافت داشته باشند. بنابراین هزینه کمتری برای بازیافت و دفع زباله ها نیاز خواهد بود.
حسین محمدی خبرنگار ذاکرنیوز
