پسماند به مواد جامد، مایع و گاز (غیر از فاضلاب) گفته می‌شود که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم حاصل از فعالیت انسان بوده و از نظر تولیدکننده زائد تلقی می‌شود؛ پسماندها به پنج گروه شامل عادی (مانند زباله خانگی و نخاله های ساختمانی)، پزشکی (بیمارستانی)، ویژه، کشاورزی و صنعتی تقسیم می شوند.
علی دهنوی روز سه‌شنبه در نشست بررسی طرح جامع مدیریت پسماند اصفهان در دانشگاه اصفهان، افزود: میانگین وزنی سرانه تولید پسماند در ایران در سال ۱۳۸۸ حدود ۶۳۰ گرم در شبانه روز و در زمان حاضر بین ۷۰۰ تا ۸۰۰ گرم است.
وی ادامه داد: این شاخص بر اساس اهداف سند ملی محیط زیست در سال ۱۴۰۴ باید به ۵۵۰ گرم کاهش یابد درحالیکه در سال‌های اخیر با روند افزایشی این شاخص مواجه بودیم.
این عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان به آمار بانک جهانی اشاره و اضافه کرد: در سال ۲۰۱۶ میلادی تولید پسماند در ایران با حدود ۸۰ میلیون نفر جمعیت ۱۸ میلیون تُن بوده اما اکنون به ۲۰ میلیون تُن رسیده است و اگر با همین منحنی رشد پیدا کند در سال‌های آینده نمی‌توانیم به اهداف اسناد بالادست برسیم.
دهنوی با تاکید بر اینکه کاهش تولید پسماند بویژه زباله‌های پلاستیکی یکی از اهداف جوامع بشری با حفظ محیط زیست در آینده است، تصریح کرد: ما در صورتی به اهداف چشم انداز سال ۱۴۰۴ می‌رسیم که همه نهادها و علاقه‌مندان به محیط زیست در کنار هم قرار گیرند.
وی به محورهای تعیین شده برای وضعیت مطلوب مدیریت پسماندها در سند چشم انداز ۱۴۰۴ اشاره و اضافه کرد: بر این اساس پسماندهای ویژه، عفونی و بیمارستانی ابتدا باید خنثی سازی، بی‌خطر سازی و سپس دفع شوند درحالیکه در استان اصفهان در مواردی این کار انجام نشده و بدون اینکه بی‌خطرسازی شود داخل کیسه‌هایی که استاندارد چندانی ندارد دفن می‌شوند.
این استاد دانشگاه یکی دیگر از محورهای وضعیت مطلوب مدیریت پسماند را تفکیک و بازیافت پسماندهای عادی اعلام کرد و گفت: در بسیاری از مناطق کار پردازش پسماندها انجام نشده و آنها بطور مستقیم دفن می‌شود اما خوشبختانه در این زمینه در اصفهان پیشرو هستیم.
دهنوی، اجرای کامل قانون مدیریت پسماند را برای رسیدن به وضعیت مطلوب ضروری خواند و افزود: هنوز بسیاری از بندهای این قانون بدلایلی مانند محدودیت منابع ملی و کارشناسی و چالش‌های ساختاری اجرا نشده است.
قانون مدیریت پسماند با ۲۳ ماده و ۹ تبصره با هدف حفظ محیط زیست کشور از آثار زیانبار پسماندها و مدیریت بهینه آنها در سال ۸۳ تصویب شد.
مجری طرح جامع مدیریت پسماند اصفهان از جمله دلایل نرسیدن به اهداف اسناد چشم انداز در بخش پسماند را همکاری نکردن کامل رسانه‌ها و سازمان‌های متولی برای فرهنگ‌سازی، تامین نشدن منابع مالی، عدم توان تخصصی لازم در امور مدیریت پسماند، وجود نداشتن نقشه راه اجرایی مصوب و تعریف نشدن شاخص‌های عملکرد دستگاه‌های اجرایی مناسب در امور مدیریت پسماندها عنوان کرد.
وی با تاکید بر اینکه برای اجرای هرچه بهتر اهداف و برنامه‌های تعیین شده در مدیریت پسماند باید از تجربه‌های دیگران استفاده و به شرایط هر منطقه دقت کرد، گفت: برای مدیریت هرچه بهتر پسماند، طرح جامع مدیریت پسماند شهری و روستایی استان اصفهان با همکاری دانشکده مهندسی عمران و حمل و نقل دانشگاه اصفهان و اداره کل امور شهری و شوراهای اسلامی استانداری اصفهان از اسفند سال گذشته کلید خورد و اکنون وارد مراحل اجرایی شده است.
دهنوی از جمله اهداف و بروندادهای قابل انتظار از طرح جامع استانی را سیاستگذاری یکپارچه مدیریت پسماند استانی متناسب با شرایط و نیازهای استانی، جلوگیری از تصمیمات جزیره ای با سیاستگذاری انجام شده، استفاده از تجربه‌های موجود در سایر نقاط استان، رفع چالش‌های فعلی از جمله در انتخاب محل دفن مناسب و روش دفع مناسب و تعریف شاخص مطلوبیت مدیریت پسماند عنوان کرد.
وی با بیان اینکه مقرر است شاخص مطلوبیت مدیریت پسماند برای اولین بار در کشور در اصفهان تعریف شود، افزود: این شاخص شامل جزییاتی مانند دفن بهداشتی، آموزش، کاهش تولید پسماند، پردازش پسماند، دفن غیر مستقیم و استفاده از فناوری‌های نوین است.
در این نشست که با حضور کارشناسان و مسوولان مدیریت پسماند شهرستان‌های استان اصفهان برگزار شد درباره اجرایی کردن طرح جامع مدیریت پسماند بحث و تبادل نظر شد.
