جویبار؛ شهری فعال در بازیافت بی بهره از زیر ساخت

جویبار؛ شهری فعال در بازیافت بی بهره از زیر ساخت

کوهی از وسایل مستهلک و ضایعات تلمبار شده در جای جای ورودی شهر نشانی از «جویبار» مازندران است که با همین تک نشانه می توان این شهر را شناخت.
جمع آوری ضایعات، وسایل کهنه و فرسوده منازل، واحدهای تجاری و صنعتی استان های شمالی کشور شغل اصلی بیش از یکهزار شهروند جویباری است که هرچند به دلیل فراهم نبودن زیرساخت های لازم برای ساکنان این شهر مشکل آفرین شده اما تداوم آن برای اقتصاد ملی سودمند است.
این افراد در حالی با فعالیت در این حرفه در به چرخش درآوردن چرخ اقتصاد خانواده و کشور عمل می کنند که نبود مکانی متمرکز برای تجمیع این ضایعات به عنوان اصلی ترین زیرساخت لازم برای فعالیت این افراد، به دغدغه و چالش زیست محیطی، بهداشتی و اجتماعی برای شهروندان و مسوولان شهرستان جویبار و استان مازندران تبدیل شده است.
در جای جای این شهر اعم از حیاط، جلوی درب منازل، مغازه های حاشیه و حتی درون بافت شهر، وسایل مستهلک و ضایعات جمع آوری شده دیده می شود که خریداران ضایعات از شهرهای مختلف استان های گلستان، مازندران و حتی گیلان و سمنان خریداری می شوند.
این ضایعات پس از انتقال به جویبار تفکیک شده و برای فرآیند بازیافت به واحدهای صنعتی فروخته می شوند.
خرید ضایعات با امکانات حداقلی شخصی فعالان این عرصه از طریق خودرو، موتور و گاری دستی انجام می شود و این افراد با حضور در معابر و درب منازل خانوارها نسبت به خرید وسایل مستهلک همچون یخچال، تلویزیون، آبگرمکن، آهن و شیرآلات و وسایل خرد دیگر اقدام می کنند.
فراهم نبودن زیرساخت های لازم برای فعالیت اقتصای این افراد، بویژه مکان ویژه تجمیع ضایعات باعث شده تا افراد در همان محیط محدود حیاط خانه و مغازه هایشان نسبت به سوزاندن و ذوب کردن برخی از این وسایل و خرد کردن آنها اقدام کنند.
دود ناشی از سوزاندن و آلودگی صوتی خرد کردن وسایل و بروز حوادث منجر به فوت و زخمی شدن افراد را می توان تنها بخشی از اثرات انباشت ضایعات در این شهر دانست.
«میم- اسدی» یکی از خریداران ضایعات به ایرنا می گوید: روزها و ساعت ها با طی مسافت های طولانی در شهرها و روستاهای استان های شمالی ضایعات و وسایل کهنه مردم را از درب منازلشان خریداری می کنم.
وی ادامه داد: تا حد امکان وسایل را در همان درب منازل خرد و تکه تکه می کنم تا قادر به خرید بیشتر وسایل باشم و بارهای خرد شده را راحت تر به جویبار انتقال دهم.
اسدی یکی از شهروندان جویباری است که بخشی از این وسایل خریداری و دپو شده را در حیات خانه اش نگه می دارد و با ذوب کردن برخی ضایعات در کوره سنتی که در گوشه خانه اش مهیا کرده، آن را به کارخانه های فولاد اصفهان می فروشد.
وی می گوید که از آزردگی همسایگانش و تاثیری که این کار بر محیط زیست دارد آگاه است اما چاره ای جز تداوم این فعالیت آن هم در محیط شهری را ندارد.
اسدی یاد آور می شود که اگر مکان متمرکزی برای دپوی ضایعات در جویبار وجود داشت، وی و سایر همکارانش موجب آزار شهروندان جویباری را فراهم نمی کردند و یا با حوادث ناگواری چون آتش سوزی رو به رو نمی شدند.
حادثه صبح عید فطر امسال و زنده زنده سوختن «فاطمه» دختر چهار ساله یکی از همین دپو کنندگان ضایعات در حیاط منزل را می توان نمونه ای از بروز حوادث دلخراش نام برد.
حادثه زمانی رخ داد حیاط خانه ای که سال ها محل انباشت ضایعات قابل اشتعال بود، با انفجار کپسول و منبع بنزینی در خان
ه شعله ور شد به طوری که امکان حضور ماموران آتش نشانی برای نجات دخترک که در طبقه بالای خانه از خواب بیدار شده بود، نشد.
مسوول آتش نشانی جویبار با هشدار به انباشت ضایعات در منازل مسکونی گفت: با توجه به فعالیت بیش از یکهزار نفر از شهروندان جویبار به شغل خرید ضایعات و وسایل کهنه منازل، برخی از این افراد منازل مسکونی خود را برای انباشت این ضایعات در نظر گرفته اند.
فخرالدین آقاپور به ایرنا می گوید: انباشت ضایعات و وسایل کهنه در منازل مسکونی موجب بروز حوادث ناخوشایندی می شود که وقوع سالانه شش مورد آتش سوزی در این منازل از جمله این موارد است.
مسوول آتش نشانی جویبار از خریداران ضایعات خواست تا با رعایت نکات ایمنی نسبت به انتخاب مکان مناسب خارج از منازل مسکونی برای انباشت ضایعات اقدام بکنند.
وی به حادثه آتش سوزی روز گذشته در منزل یکی از خریداران ضایعات در جویبار اشاره کرد و گفت: متاسفانه به دلیل حجم بالای انباشت ضایعات و رعایت نکردن نکات ایمنی در احداث این منزل مسکونی، تنها فرزند این خانواده بر اثر ریزش آوار جان خود را از دست داد.
آقاپور ادامه داد: بعد از اطفای حریق 20 کامیون ضایعات و نخاله دپو شده فقط از این منزل مسکونی تخلیه شد.
شهردار جویبار نیز دپوی ضایعات در منازل و مغازه ها را معضل مهمی برای زندگی شهرنشینی در این شهر دانست و به ایرنا گفت: افراد مبادرت به ایجاد انبار در کنار خانه برای انجام کارهای اولیه تبدیل ضایعات می کنند.
حمید بخشی ادامه داد: این درحالی است که بسیاری از خانه هایی که به این صورت محل دپو و تبدیل ضایعات هستند، از امنیت و استحکام لازم برخوردار نیستند.
وی اکثر این خانه ها را قدیمی و فرسوده دانست و گفت: سکونت خانواده این افراد در همین منازل در کنار انباشت ضایعات خطر آفرین برای سلامت و جان آنان است.
شهردار جویبار به اعمال سخت گیری شهرداری برای ممانعت از دپوی ضایعات در منازل و مغازه های درون و نزدیک بافت شهر اشاره کرد و افزود: انباشت و سوزاندن ضایعات در جوار محل سکونت و زندگی شهروندان اثرات و تبعات زیست محیطی و آلودگی را به همراه می آورد.
وی ادامه داد: همانگونه که ضایعات در درآمد زایی عده ای از شهروندان جویبار نقش آفرین بوده، برای عده ای دیگر مشکل ساز و خطر آفرین است.
رییس اداره حفاظت از محیط زیست شهرستان جویبار نیز به ایرنا گفت: هرچند آمار دقیقی از تعداد مراکز دپوی ضایعات در این شهرستان وجود ندارد ولی پیش بینی می شود 220 مرکز دپوی ضایعات در جویبار وجود داشته باشد.
مصطفی عرب ادامه داد: دپو و انباشت ضایعات در محیط شهر و همچنین حاشیه جاده ها علاوه بر ایجاد فضای نازیبا، مسایل زیست محیطی را نیز به همراه آورده است.
وی با اشاره به این که این ضایعات خشک شیرابه ای ندارند، افزود: تجمیع حجم بالای وسایل فرسوده زمینه ساز سکونت حیوانات و حشرات موذی در این فضاها می شود.
به گفته رییس اداره حفاظت از محیط زیست شهرستان جویبار، جانوران و حشرات موذی در جوار محل سکونت مردم عامل انتشار انواع بیماری به جامعه انسانی است.
وی همچنین به تبدیل بخشی از ضایعات از طریق سوزندان به عنوان عاملی دیگر مشکل آلایندگی نام برد و گفت: دود ناشی از سوزاندن این مواد و انتشار آن در هوا، برای شهروندان جویبار بسیار سخت شده است.
عرب با اشاره به این که هرچند بدلیل نداشتن صنف و متولی فعالان بخش ضایعات در جویبار، آمار دقیقی از میزان ورود ضایعات در این شهرستان وجود ندارد، اعلام کرد: پیش بینی می شود به طور میانگین ماهانه 200 تا 300 تن ضایعات توسط هر واحد ضایعاتی به جویبار انتقال داده شود و پس از جداسازی و تفکیک ضایعات از یکدیگر ماهانه هر واحد 10 تن نیز ضایعات غیر بازیافت داشته باشد.
بیشتر ضایعات غیر بازیافت متاسفانه یا آتش زده می شود یا در کنار جاده ها پنهان از دید ماموران محیط زیست رها می شود که این امر خود به یکی از مشکلات شهر جویبار و جاده های اطراف تبدیل شده است.
رییس اداره حفاظت از محیط زیست شهرستان جویبار گفت: در حالی که رنج و آلودگی ناشی از دپوی ضایعات گریبانگیر مردم این شهرستان است ولی مواد تفکیک شده به عنوان مواد اولیه کارخانه های صنعتی شهرهای بزرگ ارسال می شود.
وی ادامه داد: در صورت وجود شهرک بازیافت، ضایعات به صورت متمرکز و در یک فضا محصور دپو می شد نه این که به صورت مجزا و در مکان های مختلفی از شهر و یا محدوده شهری جویبار این کار انجام شود.
مدیر مرکز بهداشت و درمان شهرستان جویبار نیز به ایرنا گفت: دپوی ضایعات در محیط های شهری و مسکونی و همچنین حاشیه جاده و باغ ها عوارض زیست محیطی و بهداشتی دارد.
مهدی فکوری با تایید غیر بهداشتی بودن دپوی ضایعات در مناطق شهری، باغ ها و حاشیه جاده ها ادامه داد: دپوی ضایعات در یک مکان علاوه بر ایجاد ظاهری زشت و نازیبا، برای بهداشت جامعه نیز مشکل آفرین است.
وی افزود: هرچند وسایل کهنه و فرسوده جمع شده در یک مکان به عنوان ضایعات خشک شیرابه ای ندارند ولی محل خوبی برای رشد و نمو موجودات موذی به شمار می روند.
مدیر مرکز بهداشت و درمان شهرستان جویبار گفت: سوزاندن و تبدیل اولیه وسایل انباشت شده از جمله فرایند کاری دپوکنندگان ضایعات در این شهرستان به شمار می رود.
وی ادامه داد: این افراد با کوره های قدیمی این کار را انجام می دهند که اغلب با دود و آلایندگی زیاد همراه است.
فرماندار شهرستان جویبار در عین حال که از ضایعات به عنوان ظرفیت اقتصادی برای شهرستان نام می برد، چالش هایی که این بخش به همراه دارد را تایید می کند.
رضا گنجی به ایرنا می گوید: حضور و فعالیت فارغ التحصیلان دانشگاهی و جوانان در این حرفه به نوعی اشتغالزایی بالایی را برای شهرستان به همراه دارد زیرا بواسطه نداشتن جایگاه اجتماعی این حرفه، کمتر افرادی در دیگر شهرستان های مازندران و سایر استان ها به این شغل روی می آورند.
فرماندار شهرستان جویبار ادامه داد: بیش از یکهزار نفر ازشهروندان به این فعالیت مشغول هستند که برخی از آنها علاوه بر جمع آوری ضایعات مازندران به دیگر استان های شمالی کشور می روند.
وی از نبود ساماندهی و تجمیع مکان فعالیت خریداران ضایعات در جویبار به عنوان ضعف بزرگ مسوولان این شهرستان نام برد و گفت: انباشت ضایعات در نقاط مختلف این شهر مشکلات را فراهم کرده است که باید برای رفع آن تدبیر کرد.
فرماندار جویبار ساخت مجتمع ضایعات فروشان در شهرستان را یکی از طرح های پیشنهادی و مصوب دولت قبلی اعلام کرد و افزود: پس از گذشت هفت سال اجرای این طرح به خاطر تامین نشدن زمین مورد نیاز، اجرایی نشده است.
وی ادامه داد: زمین 25 هکتاری انار در مرز این شهرستان برای ساخت این مجتمع تعیین شده است که مدیر عامل شرکت شهرک های صنعتی مازندران از این مجموعه بازدیدی داشته است.
به گفته گنجی با هماهنگی ها و وعده های داده شده امیداوریم این مشکل چندین ساله در آینده مرتفع شود.
مدیر عامل شرکت شهرک های صنعتی مازندران نیز به ایرنا گفت: با تامین زمین و انجام اقدامات کارشناسی برای شهرک بازیافت در جویبار به عنوان تنها شهرستان دپوی ضایعات مازندران مستقر خواهد شد.
سیدمصطفی موسوی ادامه داد: جمع آوری ضایعات ظرفیت خوبی برای اشتغال به شمار می رود که باید بسترهای لازم برای این منظور تامین شود.
وی افزود: به دلیل فراهم نبودن این بسترها از ظرفیت ها به طور کامل استفاده نمی شود.

منبع :ایرنا