قرار است طی ۵سال آینده، دست‌کم ۳۰درصد از زباله‌های کل کشور در مبدأ تفکیک شوند و بازیافت زباله‌ها نیز از رقم ۲۰درصد در حال حاضر به ۶۰درصد در انتهای برنامه ۵ساله پنجم برسد.
شهرهاي بزرگ كشور هم‌اكنون برنامه‌هاي گوناگوني به‌منظور ساماندهي پسماند در دست دارند. مديريت شهري تهران نيز با اجراي طرح تفكيك زباله در مبدأ در مناطق مختلف خود در اين راستا اقدامات گسترده‌اي در دست اجرا دارد. حسين جعفري، مديرعامل سازمان پسماند و بازيافت مواد شهرداري تهران از برنامه تفكيك زباله در مبدأ در پايتخت خبر داد و به همشهري گفت: در تلاش هستيم تا پايان سال‌جاري ميزان تفكيك زباله در مبدأ از 16درصد به 20درصد افزايش يابد.
اجراي طرح تفكيك زباله در مبدأ از سال گذشته در 22ناحيه از شهر تهران به‌صورت آزمايشي آغاز شد و با افزايش آموزش و اطلاع‌رساني هم‌اكنون اين طرح در تمامي تهران در دست اجراست. مديرعامل سازمان مديريت پسماند شهرداري تهران در اين راستا از افزايش 450غرفه بازيافت پسماند در 6ماهه دوم سال‌جاري خبر داد.
حسين جعفري با بيان اينكه براي جمع‌آوري پسماندهاي خشك و‌تر به‌صورت جداگانه برنامه‌ريزي شده، گفت: جمع‌آوري پسماندهاي خشك به 2شيوه ثابت و سيار انجام مي‌شود كه در شيوه ثابت شهروندان مي‌توانند پسماندهاي خشك ارزشمند خود را در ازاي دريافت وجه نقد يا اقلام بهداشتي و تشويقي به غرفه‌هاي بازيافت (كه اين مراكز ثابت بالغ بر 400نقطه است) تحويل دهند. در نظر است تعداد اين مراكز ثابت به 450غرفه در 6ماهه دوم سال‌جاري افزايش يابد.
وي همچنين درخصوص شيوه سيار جمع‌آوري پسماند خشك اظهار داشت: در شيوه سيار مراجعه خودروها به درب منازل با پخش ملودي همراه است كه براساس نقشه و بلوك‌بندي طي برنامه از پيش ابلاغ شده حداقل يك‌بار در هفته به درب منازل مراجعه مي‌شود.
مديرعامل سازمان مديريت پسماند در ادامه ضمن اعلام افزايش تعداد دفعات حضور خودروهاي ملودي‌دار در محله‌هاي شهر به 2بار در هفته گفت: در اين شيوه نيز متصديان خودروهاي ملودي‌دار موظفند در ازاي دريافت پسماندهاي خشك شهروندان، براساس قيمت‌هاي تعيين شده وجه نقد يا كالايي را به شهروندان ارائه دهند.
افزايش روند بازيافت پسماند در كشور
علي نوذر‌پور، معاون امور شهرداري‌هاي سازمان شهرداري‌ها و دهياري‌هاي كشور پيش‌تر از اقدامات صورت‌گرفته در وزارت كشور براي ارائه برنامه‌اي مشخص به شهرداري‌ها و دهياري‌هاي كشور براي افزايش روند تفكيك زباله از مبدأ خبر داده بود.
به گزارش پايگاه اطلاع‌رساني سازمان شهرداري‌ها و دهياري‌هاي كشور، معاون امور شهرداري‌هاي سازمان شهرداري‌ها و دهياري‌هاي وزارت كشور گفت: براساس برنامه جديد دولت يازدهم در مورد مديريت پسماندها، طي 5سال آتي، بازيافت از 20به 60درصد افزايش خواهد يافت. همچنين دفن بهداشتي پسماند به حداقل 20درصد خواهد رسيد و همچنين 30درصد پسماندهاي كل كشور بايد در مبدأ تفكيك شوند.
او از مطالعاتي در دانشگاه تهران سخن گفته بود كه براساس آن كل كشور به 10منطقه تقسيم شده و در اين مناطق اولويت‌هاي روش دفن زباله، اعم از سوزاندن، كمپوست و همچنين افزايش روند تفكيك زباله در مبدأ در كشور مشخص شده بود.
سازمان حفاظت محيط‌زيست توليد روزانه پسماند خانگي در كشور را بالغ بر 48هزار تن اعلام كرده‌است كه اين رقم سالانه به 17ميليون و 500هزار تن مي‌رسد. اين سازمان سرانه توليد پسماند در كشور را در حدود 700گرم در روز مي‌داند. اين در حالي است كه سرانه توليد زباله در شهرهاي بزرگ كشور به 900گرم در روز مي‌رسد و سرانه توليد زباله در شهرستان‌ها و مناطق كوچك جمعيتي بسيار كمتر است. در حال حاضر شهر تهران با توليد روزانه 7هزار و 500تن زباله و سرانه توليد 900گرم در روز در كشور بدون رقيب است.
مروري بر جهان
براساس آمار بانك جهاني، مقدار كلي توليد پسماند شهري در سال 2012 و براساس داده‌هاي موجود 3ميليون و 532هزار و 335تن در روز است كه با احتساب جمعيت شهرنشين 2ميليارد و 982ميليون نفري جهان، سرانه توليد روزانه پسماند معادل 1.19كيلوگرم در روز است. پيش‌بيني مي‌شود ميزان توليد تا سال 2025به 6ميليون و 69هزار و 705تن در روز برسد كه با توجه به جمعيت شهرنشين احتمالي 4ميليارد و 287ميليون نفري جهان در آن سرانه توليد به 1.42كيلوگرم در روز خواهد رسيد.
بخش عمده‌اي از زباله‌هاي توليدي در كشورهاي مختلف جهان، بازيافت مي‌شود. در برخي كشورهاي جهان نيز از زباله‌هاي توليدي انرژي استحصال مي‌شود. در برخي شهرهاي ايران نيز زباله‌هاي شهري به كمپوست تبديل شده و زباله‌هاي خشك نيز بازيافت مي‌شود و بخشي از زباله‌ها تبديل به انرژي مي‌شود.
با توسعه فرايند تفكيك زباله در مبدأ، علاوه بر افزايش بازيافت مواد، امكان توليد كمپوست و همچنين توليد انرژي از زباله‌هاي شهري ميسر مي‌شود.
