سرانه پسماند ساختمانی به ازای هر تهرانی ۵.۵ کیلوگرم است

آمار منتشر شده از مركز ملي آمار ايران نشان مي‌دهد كه در نيمه اول سال 1393پروانه‌هاي ساختماني صادر شده در شهر تهران در مجموع 5هزار و 861 پروانه بوده كه از اين ميزان 5هزار و 826پروانه (99.4درصد) مربوط به تجديد بنا و تنها 35پروانه (0.6درصد) مربوط به افزايش بنا بوده است.
بررسي پروانه‌هاي صادره در سال‌هاي متعدد هم همين نسبت را نشان مي‌دهد. در واقع بيش از 99درصد پروانه‌هاي صادر شده در تهران نشان‌دهنده تخريب بالا در صنعت ساخت‌وساز است و ميزان توليد پسماند ساختماني بسيار زياد است. در واقع شهر تهران به‌دليل بي‌توجهي مالكان به استفاده مجدد از مصالح ساختماني هزينه قابل توجهي را به‌عنوان پسماند ساختماني از دست مي‌دهد. مديران شهرداري تهران معتقدند كه 80درصد از پسماند ساختماني توليد‌شده در تهران قابل بازيافت بوده و امكان استفاده از آن وجود دارد.
حسين جعفري، مديرعامل سازمان پسماند شهرداري تهران با اشاره به اينكه حجم زيادي از نخاله‌هاي توليدي پايتخت، گچ و آهك است، افزود: بقيه نخاله‌هاي شهري در قالب بلوك سيماني، مواداوليه صنايع راهسازي و ساختمان‌سازي قابل استفاده بوده و مي‌تواند وارد چرخه صنعت ساختمان شود. براساس تحقيقات صورت‌گرفته در دفتر خدمات مهندسي مركز تحقيقات ساختمان و مسكن، در تهران به ازاي تخريب هر يك مترمربع ساختمان، 1.5تن آوار ساختماني به‌وجود مي‌آيد.
براساس يافته‌هاي پژوهشي اين دفتر، هم‌اكنون سرانه پسماندهاي ساختماني در تهران 5.5كيلوگرم به ازاي هر تهراني برآورد مي‌شود. درحالي‌كه اين رقم در آمريكا 1.21كيلوگرم به ازاي هر نفر است. براساس اطلاعات منتشر‌شده از سوي اين دفتر، به‌طور معمول بيش از 90درصد از پروانه‌هاي ساختماني صادر شده در تهران براي تجديد بناست كه اين بيانگر حجم بالاي تخريب در شهرهاي بزرگ كشور است.

روزي 5هزار كاميون

روزانه بيش از 50هزار تن نخاله ساختماني در تهران توليد مي‌شود. هر روز 5هزار كاميون، خاك و نخاله ساختماني را از گوشه و كنار شهر به مراكز دپوي تهران منتقل مي‌كنند. اين ميزان پسماند، 7برابر پسماند خانگي شهر تهران است. باوجود اينكه كارخانه‌هاي استحصال شن و ماسه از پسماند ساختماني در دست احداث ‌است، اما با افزايش بهره‌وري كارخانه استحصال پسماند ساختماني عملكرد مديريت شهري در استحصال و بازيابي شن و ماسه طي 7سال گذشته افزايش قابل توجهي داشته است. در اين بين به گفته حسين جعفري، عمليات ساخت كارخانه بازيافت خاك و نخاله پايتخت با ظرفيت 3هزار و 300تن نخاله ساختماني آغاز شده‌است و در فاز اول كه 12‌ماه طول خواهد كشيد، ما قادر خواهيم بود سالانه نزديك به 600هزارتن خاك نخاله استحصال كنيم و 200هزار تن سيمان سبك نيز به‌دست آوريم كه اين اتفاق علاوه بر اينكه هزينه به شهر تحميل نمي‌كند، مي‌تواند درآمدهاي خوبي براي شهر ايجاد كند.

رشد بازيافت كارخانه آرادكوه

براساس آمار منتشر شده از سوي مديريت پسماند و بازيافت مواد شهرداري تهران نيمي از پسماند ساختماني توليدي تهران در سال‌87 به مركز استحصال آراد‌كوه منتقل شده است؛ يعني رقمي در حدود 25هزار تن. كارخانه موجود استحصال و بازيابي شن و ماسه از پسماند ساختماني و عمراني در سال 87 توانست تقريبا 3هزار و 500تن شن و ماسه بازيابي كند؛ يعني 13درصد از پسماند ساختماني منتقل شده به آرادكوه بازيابي و استحصال شد.
اين روند در سال بعد با كاهش پسماند ساختماني كاهش كمي داشت و ميزان استحصال از پسماند ساختماني به 12درصد رسيد؛ اما با افزايش بهره‌وري در استحصال شن و ماسه از پسماند ساختماني شهر تهران در سال 89 به 21درصد رسيد. شايد نقطه عطف افزايش بهره‌وري در استحصال شن و ماسه از نخاله‌هاي ساختماني در سال‌92 بوده باشد كه 25.5درصد از نخاله‌هاي ساختماني ورودي به كارخانه آرادكوه به شن و ماسه تبديل و باعث افزايش بهره‌وري در كارخانه موجود شد.

قانون بر زمين مانده

شوراي شهر تهران در سال‌87 مصوبه‌اي براي ساماندهي پسماند ساختماني به تصويب رساند اما از آنجا كه اجراي آن نياز به همكاري وزارت راه و شهرسازي، سازمان نظام مهندسي، پيمانكاران ساختماني و مالكان داشت، به اجرا در نيامد. اما جعفري گفت: شوراي شهر تهران همكاري‌ بسيار خوبي براي تصويب لايحه بهاي پسماند انجام داده كه با ابلاغ آن شاهد رويكرد تازه‌اي در قانونمندي براي حمل نخاله‌هاي ساختمان خواهيم بود. به گفته وي، سيستم يكپارچه مديريت پسماند در 123دفتر خدمات الكترونيك شهر تهران عملياتي شده و متقاضيان مي‌توانند براي اخذ خدمات مراجعه كنند. اخذ مجوز حمل پسماند براي درج در زونكن كارگاهي عمليات ساختماني پلاك ثبتي نيز الزامي شده است.