خطر کیسه‌های پلاستیکی برای سلامت انسان و محیط ‌زیست

اولین قدم در صنعت پلاستیک، توسط فردی به نام وایسا هیکات انجام گرفت که تلاش می‌کرد ماده‌ای به جای عاج فیل تهیه کند، چون عاج فیل به‌عنوان ماده‌ای سخت، گران قیمت و همین‌طور کمیاب کاربردهای فراوانی داشت.
امروزه صنعت پلاستیک از پرکاربردترین تولیدات به حساب می‌آید و اگر فقط کمی ‌به اطراف خود نگاه کنیم، بدون اینکه دقت لازم را هم داشته باشیم، خواهیم دید که بسیاری از وسایلی که روزمره از آن استفاده می‌کنیم از پلاستیک ساخته شده اند و یا پلاستیک در آن نقش اساسی دارد.
این همه گیرشدن پلاستیک‌ها از لحاظ محیط‌ زیستی با فاجعه‌ای بزرگ همراه است، از نگاهی دیگر پلاستیک‌ها به خاطر ماندگاری‌شان و یا قابل شستشو بودن و از همه مهم‌تر سبک بودن، می‌توانند ویژگی‌هایی را داشته باشند.
یکی دیگر از این ویژگی‌ها که از لحاظ محیط ‌زیستی خطرناک اما از نگاهی نیز دارای اهمیت است ماندگاری آن است، البته این ماندگاری بسته به نوع استفاده آن وسیله دارد.
اما فاجعه ای که در حال رخ دادن است و دنیا را از لحاظ محیط ‌زیست به شدت تهدید می‌کند زباله‌های پلاستیکی هستند. در مقاله‌های علمی گفته می‌شود که یکی از عوامل موثر در ایجاد آلودگی محیط ‌زیست، دفن کردن زباله‌ها، به آب ریختن و یا سوزاندن آنها است، بیشتر این ضایعات کاغذهای باطله، مقوا و کارتن، شاخه و برگ گیاهان، پلاستیک و لاستیک‌هایی است که به صورت ضایعات درآمده است.
با بازیافت صحیح و اصولی، می‌توان از ضایعات پلاستیکی فرآورده‌های پلاستیکی جدیدی تهیه کرد که شاید تهیه آنها از مواد پتروشیمی ‌امکان‌پذیر نباشد.
در گذشته تصور می‌شد با دفن ضایعات پلاستیکی و لاستیکی در زیرزمین هم می‌توان برای مدتی از شر آنها خلاصی یافت و هم اینکه در زیرزمین همانند برگ درختان می‌پوسند و از بین می‌روند، تا اینکه در جاهایی که به علت کمبود زمین مجبور بودند از همان زمین‌هایی که در زیر آنها مواد پلاستیکی دفن شده بود استفاده کنند متوجه شدند ضایعات پلاستیکی و لاستیکی بدون تغییر و تخریب به جای مانده‌اند.
متاسفانه روز به روز بر اثر کاربرد وسیعی که مواد پلاستیکی و لاستیکی در صنایع مختلف دارند بر حجم این گونه ضایعات افزوده می‌شوند به طوری که آمار به دست آمده در سال 1993 نشان می‌دهد که فقط در اروپای غربی حدود 26 میلیون تن پلاستیک مصرف شده که 14 میلیون تن آن ضایعات بوده است.
در ایران نیز در سال 1376 بیش از 600 هزار تن پلاستیک مصرف شده که از این مقدار 315 هزار تن انواع پلی اتیلن سبک، سنگین و خطی بوده و 200 هزار تن پلی پروپیلن بوده در بیشترین مصارفش در تهیه لوله، ظروف و اتصالات و الیاف مصنوعی بوده است، و نیز 110 هزار تن پلی وینیل کلراید یا پی. وی. سی بوده که برای تهیه اتصالات و لوله اتصال فاضلاب، شلنگ، چرم‌های مصنوعی رویه و تخت کفش و کفپوش‌ها بوده است، 40 هزار تن پلی استایرن یا کریستال جهت تهیه قطعات وسایل خانگی، ظروف و مقدار 2هزار تن پلی اتیلن ترفتالات یا پت جهت تهیه الیاف پلی استر، ظروف نوشابه و بسته‌بندی مواد غذایی به کار دیده شده است.
با توجه به آمار روز افزون مصارف پلاستیک به موازات آن نیز ایجاد ضایعات پلاستیکی نیز افزایش می‌یابد و با توجه به حجم ضایعات تولید شده و ارزش اقتصادی آنها و نیز با توجه به نقش مهمی‌که در کاهش آلودگی محیط‌ زیست دارند دارای ارزش هرگونه سرمایه‌گذاری برای دولت هستند.
استفاده از ظروف یک بار مصرف پلاستیکی که باعث دفع زباله‌های ظروف پلاستیکی و انباشت آنها در طبیعت و محیط‌ زیست می‌شود، به مرور منابع آبی و خاکی، دریاها، رودخانه‌ها و حیات جانداران و گیاهان را تهدید می‌کند.
هنگامی‌که کیسه‌های پلاستیکی به عنوان زباله دور ریخته می‌شوند، به علت ماندگاری بیش از 500 سال در محیط، باعث آلودگی محیط‌ زیست می‌شوند، این کیسه‌ها به همراه باد جابه جا شده و وارد رودخانه‌ها و کانال‌های آب می‌شوند؛ در نتیجه موجب گرفتگی آبراهه‌ها شده و در بسیاری موارد به علت ساکن ماندن آب، زاد و ولد انواع حشرات افزایش می‌یابد.
شاید در شهری مثل سمنان به خاطر جمعیت کمتر، تعداد زباله زیاد را یک جا مشاهده نکنیم، اما به مانند شهرهای دیگر مصرف پلاستیک و تولید زباله فراوان است هر چند فرهنگ‌سازی‌هایی در کل کشور صورت گرفته است و سعی بر کاهش تولید زباله توسط مردم دارد، اما آنقدر تولیدات پلاستیکی زیاد است که فردی برای تهیه‌ مواد مورد نیازش حتما به هر شکلی مجبور است از پلاستیک استفاده کند.
یک فروشنده می‌گوید: من تاثیر رسانه‌ها و تبلیغات برای استفاده نکردن از پلاستیک را دیده‌ام و در سمنان بسیار پیش آمده است که حداقل در مشتری‌هایی که ما داریم تا جایی که توانسته‌اند استفاده نکرده‌اند. هرچه تولیدکننده می‌خواهد تولید کند سراغ پلاستیک می‌رود و طبیعی است زیرا بهداشت، ارزانی تولید و شکل‌پذیری قالب را کم‌هزینه با وجود پلاستیک به دست می‌آورد، اما ضربه‌ای بلند مدت به محیط ‌زیست خواهد زد.
مردم ما بت همان رسانه‌ها تاثیر خود را می‌گیرند و حال دیگر در بسیاری از خانواده‌ها حداقل می‌دانند که بازیافت به چه معناست؟ حال یا انجامش می‌دهند یا خیر که این بستگی به فرهنگ آن شخص یا خانواده دارد.