سنگینی زباله‌ها بر دوش سبز زمین آستارا

پسماند ایران: دامنه کوهستان‌ها، مراتع سرسبز، تفرجگاه‌ و ... آستارا مملو از زباله‌ها و نخاله‌هایی بوده که بر دوش‌های سبز زمین این شهرستان سنگینی می‌کند.
به دلیل سطح پایین سواد زیست‌محیطی و عدم نهادینه شدن فرهنگ حفاظت و صیانت از محیط زیست توسط بسیاری از شهروندان و گردشگران، پدیده ریختن زباله‌ در طبیعت و محیط زیست به یک نوع بازی و تفریح در این شهرستان تبدیل شده است.
تصاویر زشت و نامطلوبی که با انتشار در کانال‌ها و گروه‌های تلگرامی شهرستان قلب انسان را به درد می‌آورد که چرا بشر در قبال محیط زیست و امانتی که به او سپرده‌اند کوتاهی و ناشکری می‌کند.
کنار جاده‌ها، لب ساحل، اطراف چشمه سارها، رودخانه‌ها، دامنه کوهستان‌ها، مراتع سرسبز، تفرجگاه‌ها و مناطق حفاظت شده از سوی محیط زیست مملو از زباله‌ها و نخاله‌هایی است که بر دوش‌های سبز زمین سنگینی می‌کند.
از زباله‌های ریخته شده در انتهای شالیزار و کمربندی آستارا‌ـ‌اردبیل تا پسماندهای به‌جا مانده از انباری‌ها که بخشی از ساحل صدف را سفیدپوش کرده‌اند همه در اثر نبود سیستم تنبیهی شدید نسبت به آلوده کنندگان محیط زیست و عدم نصب دوربین‌های نظارتی با هدف بازدارندگی به وجود آمده‌اند.
محیط زیست امانتی در دست انسان بوده، امانتی که باید به آیندگان سپرده شود و همه ما از سازمان‌های دولتی و خصوصی گرفته تا سمن‌ها و فعالان محیط زیست همه در قبال امانتی که خدا آن را به دست ما سپرده‌ مسؤول هستیم و باید در انجام این مسؤولیت رضای خدا را در نظر بگیریم.
ضرورت برخورد با آلایندگان محیط زیست
مریم توشه از فعالان محیط زیست در آستارا اظهار کرد: اکنون وضعیت آستارا مانند دیگر شهرهای شمالی کشور به لحاظ زیست‌محیطی به‌ویژه در بحث پسماند از شرایط نامطلوبی برخوردار است.
وی به اجرای برنامه‌هایی با هدف مدیریت پسماندهای شهری در چند سال اخیر اشاره کرد و گفت: برای گسترش سطح چنین فعالیت‌ها و اجرای هدفمند برنامه‌های در دست اجرا نیازمند اختصاص بودجه مکفی از سوی مسؤولان ذی‌ربط اجرایی است. این فعال محیط زیست با بیان اینکه مناطقی که دارای ویژگی‌های خاص و منحصر به‌فرد هستند باید توسط محیط زیست به عنوان مناطق حفاظت شده ثبت شوند، اضافه کرد: با ثبت مناطق حفاظت شده و عزم جدی محیط زیست شهرستان می‌توان از تخریب و نابودی بیش از پیش محیط زیست و طبیعت جلوگیری کرد.
وی بر اولویت قرار دادن محیط زیست در انجام کارهای عمرانی توسط سازمان‌های ذی‌ربط اجرایی تأکید کرد و گفت: هرگونه تخریب و آلودگی‌های زیست‌محیطی از سوی اشخاص حقیقی و حقوقی باید با برخورد جدی و قاطع محیط زیست و دیگر دستگاه‌های مربوطه همراه باشد.
توشه با اشاره به اینکه فرهنگ تنها عاملی است که با گذشت زمان به وجود می‌آید، افزود: فعالان محیط زیست شهرستان با هدف فرهنگ‌سازی حفاظت از محیط زیست مدت محدودی بوده که فعالیت‌های زیست‌محیطی خود را آغاز کرده‌اند و تأثیر فعالیت‌های آنها نیازمند گذر زمان بیشتری است.
رهاسازی روزانه 120 تن زباله در ساحل داداش‌آباد آستارا
مدیر گروه مردم‌نهاد زیستمان آستارا نیز با بیان اینکه در این شهرستان بیش از 5 هزار هکتار زمین کشاورزی وجود دارد، اظهار کرد: با ورود سالانه 700 تن کود شیمیایی در زمین‌های مذکور مواد خطرناکی به نام نیترات وارد آب‌های زیرزمینی و آب شرب می‌شود.
مهدی نصرتی به راه‌سازی روزانه حدود 120 تن زباله در ساحل داداش‌آباد اشاره کرد و افزود: شیرابه این زباله‌ها مستقیماً وارد دریا شده که با ورود این شیرابه‌ها به دریا خطرات حاصل از آن بهداشت و سلامتی مردم را تهدید می‌کند.
وی وضعیت زیست‌محیطی شهرستان آستارا را فاجعه‌بار خواند و گفت: مشکل فاضلاب، خشکاندن مرداب‌ها، معادن سنگ، تعرض به جنگل، قطع درختان، تغییر کاربری اراضی، تخریب تالاب استیل، تخریب زیستگاه جانوران و شکار بی‌رویه و... از مشکلات زیست‌محیطی در این شهرستان محسوب می‌شوند.
مدیر گروه مردم‌نهاد زیستمان آستارا تفکیک زباله‌های تر و خشک از یکدیگر را موجب ایجاد انقلاب بزرگ در حوزه محیط زیست شهرستان عنوان کرد و گفت: از زباله‌های تر به کمک کرم‌های خاکی می‌توان کود طبیعی یا ارگانیک تولید کرد که جایگزین بسیار مناسبی برای کودهای شیمیایی محسوب می‌شوند.
وی از گروه‌های مردم‌نهاد به عنوان حلقه اتصال بین مسؤولان با نخبگان و مردم یاد کرد و گفت: گروه مردم‌نهاد زیستمان به عنوان تنها سمن زیست‌محیطی فعال در شهرستان با جلب مشارکت عمومی برنامه‌های میدانی متعددی را انجام داده، اما این اقدام‌های در قیاس با وسعت بحران در شهرستان قطره ای در برابر دریا است.
نصرتی با بیان اینکه هر عاملی که محیط زیست را آلوده کند تهدید بزرگی برای سلامت مردم محسوب می‌شود، تصریح کرد: منافع مشترک مردم ایجاد می‌کند که برای غلبه و مقابله با هرگونه عوامل تهدیدکننده زیست‌محیطی با یکدیگر متحد شده و در یک جبهه واحد قرار گیرند.
زیرپوشش 8 هزار خانوار آستارایی در طرح تفکیک زباله از مبدأ
مدیرعامل شرکت امیران پاک ایرانیان نیز افزایش جمعیت شهرها و تغییر الگوهای مصرف را در تولید روزافزون پسماند تأثیرگذار دانست و اظهار کرد: تولید روزافزون پسماند مشکلات بهداشتی، زیست‌محیطی و اقتصادی را در جوامع بشری به‌وجود آورده است.
عباس خیام، شهرهای استان‌های شمالی کشور را به دلیل فقدان زمین مناسب برای دفن، بالابودن سطح آب‌های زیرزمینی و وجود منابع بی‌شمار آب‌های سطحی با محدودیت‌های بیشتری در مدیریت اصولی پسماندهای تولیدی مجری هستند.
وی با بیان اینکه آستارا با تولید روزانه حدود 100 تن پسماند نیازمند اعمال مدیریتی کارآمد و اثربخش در این حوزه است، تصریح کرد: از جمله اقدام‌های مثبت در زمینه طرح تفکیک پسماند از مبدأ زیرپوشش قراردادن 8 هزار و 813 خانوار در این شهرستان است.
خیام، وجود جانوران موذی و حشرات، انتشار بوی بد، آلودگی هوا و آب‌های سطحی و زیرزمینی، تحمیل هزینه‌های سنگین به جامعه و شیوع بیماری‌های واگیردار را از جمله آثار مخرب بهداشتی، زیست‌محیطی و اقتصادی به وجود آمده در اثر بی‌توجهی به پسماندها دانست.
وی اقدام به فرهنگ‌سازی و آموزش جوامع مختلف هدف را در کاهش میزان پسماندهای تولیدی و تفکیک زباله از مبدأ مهم خواند و گفت: آموزش چهره به چهره، توزیع بروشور و تراکت، تبلیغات محیطی، برگزاری کارگاه‌های آموزشی در مدارس و اداره‌ها از جمله اقدام‌هایی بوده که در این زمینه انجام شده است.
مجری طرح تفکیک زباله از مبدأ در آستارا با اشاره به اینکه حجم بسیار بالایی از پسماندهای تولیدی، مواد فسادپذیر آلی هستند، خاطرنشان کرد: بهره‌گیری از ظرفیت تولید کود کمپوست می‌تواند راهکار بسیار مناسبی برای مدیریت و دفع اصولی این نوع از پسماندها باشد.
خیام، یادآور شد: با جلوگیری از دفن اینگونه از پسماندها که منبع تولید شیرابه و گازهای گلخانه‌ای محسوب می‌شود استفاده از سموم شیمیایی در کشاورزی کم می‌شود و مدیران و تصمیم‌گیران ملی و استانی باید از بخش‌های خصوصی در تولید و عرضه کود کمپوست حمایت کنند.
کارخانه کمپوست در آستارا ایجاد شود
شهردار آستارا نیز مدیریت پسماند در دنیا را یکی از بزرگ‌ترین و سخت‌ترین شیوه‌های مدیریتی دانست و اظهار کرد: طرح مدیریت پسماند برای نخستین بار در این شهر در سال 92 پس از انجام مطالعات تطبیقی با دیگر استان‌های کشور آغاز شد. علی کوهی، توزیع بسته‌های آموزشی، حضور در منازل، توزیع کتاب‌های آموزشی، اختصاص سطل‌های بازیافت زباله در شهر، مدارس و ارگان‌های اداری از جمله اقدام‌هایی بود که از آغاز سال جاری تاکنون در زمینه فرهنگ‌سازی تفکیک زباله از مبدأ در این شهر صورت گرفته است.
وی با اشاره به اینکه در زمینه جمع‌آوری و تفکیک زباله از مبدأ مشکل خاصی در آستارا وجود ندارد، بیان کرد: تنها مشکل محل دفن زباله‌هاست و شهرداری آستارا طبق پایش استانی با عملکرد 3.82 درصد در بین شهرداری‌های گیلان در بحث تفکیک زباله از مبدأ مقام نخست را کسب کرد.
شهردار آستارا با تأکید بر اینکه محل دفن زباله‌های این شهر واقع در ساحل داداش‌آباد یک مکان پیر با عمر میانگین 30 سال است، گفت: علاوه بر زباله‌های شهر آستارا، زباله‌های 22 دهیاری و شهر لوندویل در محل مذکور دفن می‌شوند.
کوهی با بیان اینکه روزانه بیش از 50 تن مصالح ساختمانی برای پوشش نهایی زباله‌های ریخته شده در داداش‌آباد مصرف می‌شود، گفت: محل دفن زباله‌ها واقع در ساحل داداش‌آباد به طور کامل اشباع شده به همین دلیل باید به فکر یک محل جدید برای دفن زباله‌های شهرستان بود.
وی با اشاره به اینکه مسؤولان رده بالای شهرستانی باید به فکر ایجاد کارخانه کمپوست در غرب گیلان به ویژه در شهرستان آستارا باشند، متذکر شد: در شهرهایی نظیر رشت، انزلی و رودسر کارخانه‌های کمپوست با هزینه‌های میلیاردی ایجاد شده در حالی که در غرب گیلان حتی یک کارخانه وجود ندارد.
شهردار آستارا اضافه کرد: نگاه شهرداری آستارا به بحث پسماند و تفکیک زباله از مبدأ یک نگاه ویژه و خوشبینانه بوده و به تمام درخواست‌های صادر شده در زمینه مدیریت پسماند و تفکیک زباله از مبدأ و حمایت از سازمان‌های مردم نهاد زیست‌محیطی ترتیب اثر داده می‌شود.
وی کارهای انجام شده در بحث کنترل شیرابه‌ها را کافی و اصولی ندانست و یادآور شد: محل دفن زباله‌ها واقع در ساحل داداش‌آباد با دریا فاصله زیادی دارد به همین منظور اگر احیاناً شیرابه‌ای هم به دریا وارد می‌شود در اثر جذب با خاک و غیرمستقیم است.
کوهی به مذاکره‌های انجام شده با شرکت‌های خصوصی و دولتی به منظور ساخت لنفید بهداشتی و دستگاه‌های زباله‌سوز اشاره کرد و متذکر شد: با توجه به شرایط جغرافیایی آستارا بحث دستگاه‌های زباله‌سوز که هزینه سنگینی دارند در دستور کار قرار گرفته است.