متولیان سلامت در قزوین پاسخگو باشند/ بی توجهی به مشکل امحای پسماندهای عفونی مراکز درمانی

مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری قزوین گفت: هر روزه شاهد حجم بالایی از زباله‌های عفونی مراکز درمانی، مطب ها و کلینیک ها هستیم که با زباله های عادی شهر مخلوط می شود و این امر خود فاجعه‌ای بزرگ برای سلامتی شهروندان است که متولیان سلامت باید پاسخگو باشند.

به گزارش خبرنگار مهر، مجتبی منتظری مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری قزوین ظهر سه شنبه در جمع خبرنگاران رسانه های گروهی استان، عدم نظارت مناسب و کنترل ویژه سازمان نظام پزشکی بر مراکز درمانی، آزمایشگاه ها و درمانگاه ها را علت اصلی مخلوط شدن پسماند های عفونی با زباله های عادی شهر و به خطر افتادن سلامت شهروندان اعلام کرد.
وی با بیان اینکه برخی زباله های بیمارستانی و مراکز درمانی در شهر با رعایت اصول بی خطر سازی، جمع آوری و تحویل نمی شود اظهارداشت: پسماند های تولید شده در برخی از مراکز بهداشتی و درمانی و کلینیک ها به دلیل ماهیت بیماریزایی یکی از مهمترین منابع بالقوه انتشار بیماری بشمار می آیند این نوع پسماند ها که در حدود ۱ تا ۲ درصد از زباله های شهری را تشکیل می دهند که از نظر بهداشتی بسیار حایز اهمیت هستند.
منتظری با بیان اینکه براساس برآوردها حدود ۶۳۰ نوع ماده شیمیایی و دارویی در بیمارستان مصرف می شود که ۳۰۰ نوع آن سمی است ادامه داد:طی تقسیم بندی صورت گرفته زباله های مراکز درمانی را در دو دسته اصلی قرار می دهند دسته اول که در حدود ۵۷ تا ۹۰ درصد پسماندهای مراکز درمانی را تشکیل می دهند زباله های عادی نامیده می شوند این دسته به روشهای اختصاصی جمع آوری و دفع نیاز ندارند و با زباله های عادی شهری جمع آوری و دفع می شوند، اما ۱۰ تا ۲۵ درصد مابقی که حاوی مواد عفونی و ترکیبات سرطانزا، شیمیایی و دارویی هستند در دسته پسماند های خطرناک و ویژه هستند که به روشهای خاص جمع آوری و دفع نیاز دارند.
وی افزود: اگر چه دسته دوم بخش کوچکی از پسماند های مراکز بهداشتی و درمانی را تشکیل می دهد در صورتی که این پسماند ها با زباله های عادی مخلوط شوند کل زباله را به عفونی و خطرناک تبدیل خواهد کرد.
این مسئول تصریح کرد: زباله های عفونی حاوی انواع مختلف باکتریها ویروس های بیماریزای است که از مهمترین آنها می توان به ویروسهای هپاتیت( Bو c ) ویروسHIV اشاره کرد که از طریق اشیا تیز و برنده موجود در زباله به راحتی قابل انتقال هستند بنا بر گزارش سازمان جهانی بهداشت استفاده از سرنگ ها رها شده آلوده به این عوامل بیماریزا در سال ۲۰۰۰ میلادی باعث ایجاد ۲۱ میلیون بیماری هپاتیت B ، 2میلیون هپاتیت C در جهان شده و ۲۶۰ هزار نفر هم آلوده به ویروس HIV شده اند.
منتظری گفت: برای مدیریت اصولی زباله های عفونی و جلوگیری از ایجاد بیماریهای ناشی از این نوع زباله ها بر اساس یک دستورالعمل جهانی زباله های عفونی (که با کد C و رنگ ظرف زرد و علامت مخصوص عفونی مشخص هستند )باید به صورت اختصاصی توسط کلنیک ها و مراکز بهداشتی و در مانی جمع آوری شوند و پس از بی خطر سازی توسط دستگاه اتو کلاو به سازمانهای مسئول تحویل داده شوند.
وی افزود: برای اجرای صحیح این دستورالعمل در جمهوری اسلامی ایران قانونگذار در ماده ۷ و ۱۳ قانون مدیریت پسماند و آیین نامه اجرایی آن به صراحت اشاره کرده است که بی خطر سازی پسماند های عفونی به عهده تولیدکننده است و پس از بی خطر سازی شهرداریها جمع آوری آنها را برعهده خواهند داشت متاسفانه برخی زباله های عفونی مراکز درمانی و مطب ها همچنان در کنار زباله های خانگی دیده می شود که این موضوع نگرانی هایی رادر مجموعه شهرداری بدنبال داشته است.
این مسئول تاکید کرد: متاسفانه مشکل امحای زباله‌ها و پسماندهای عفونی مراکز درمانی و درمانگاهی به طور کامل حل نشده است، چرا که بیمارستانها اقدامات اولیه بی خطر سازی را انجام داده اند اما برخی کلینیک ها،‌ مراکز درمانی و درمانگاه ها بلاتکلیف هستند و می‌طلبد که سازمان نظام پزشکی به این موارد توجه ویژه داشته باشد، چراکه میلیاردها تومان برای درمان مردم هزینه می‌شود اما به این مسئله که به عنوان پیشگیری بسیار حائز اهمیت است توجه چندانی نشده است.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند در ادامه افزود: در قانون مدیریت پسماندها بر بی‌خطر کردن پسماندهای عفونی تاکید شده و بر اساس قانون مدیریت پسماند شخص یا سازمان تولیدکننده اینگونه پسماندها موظف به بی‌خطر کردن آنها هستندبه استناد ماده 11 قانون مدیریت پسماند تمام مراکز تولیدکننده پسماندهای ویژه و زباله‌های عفونی پزشکی باید نسبت به جداسازی پسماندهای عفونی و پر خطر از زباله‌های عادی و همچنین امحاء و بی خطر سازی آنها با روشهای مهندسی اقدام کنند.
وی یادآورشد: همچنین به استناد ماده 13 قانون مدیریت پسماند مخلوط کردن پسماندهای پزشکی با سایر پسماندها ،تخلیه و پخش آن‌ها در محیط و استفاده و بازیافت از این نوع زباله‌ها ممنوع است و مراکز تولیدکننده چنین زباله‌هایی موظف به جداسازی این نوع زباله‌ها از مبدا و استفاده از سطل‌ها و کیسه‌هایی با رنگ مشخص و نیز توجیه کارکنان خود نسبت به خطرات این زباله‌ها هستند، اﻣﺎ گویا اﯾﻦ ﻗﻮاﻧﯿﻦ برای شهر ما وﺿﻊ ﻧﺸﺪه اﻧﺪ و ﻣﺎ شاهد ﻣﺨﻠﻮط ﺷﺪن آن‌ها ﺑﺎ زﺑﺎﻟﻪ‌های عادی هستیم. دلیل این بی‌توجهی‌ها چیست؟ چرا در این سال‌ها تعدادی از مراکز درمانی ، کلینیک ها و آزمایشگاه ها نسبت به این موضوع اهتمام نداشته اند؟ منتظری افزود: مسئولیت نظارت بر دفع غیر اصولی زباله‌های عفونی با چه نهادی است؟ در پاسخ به این سوال‌ها، منتظری مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند اعلام کرد نحوه انتقال زباله‌های عفونی توسط مراکز درمانی در شهر مشکلات زیادی دارد و بدون شک سازمان نظام پزشکی متولی اصلی این موضوع بشمار می آید و ضروری است دانشگاه علوم پزشکی نظارت و کنترل لازم را در نحوه امحاءزباله های مراکز درمانی داشته باشد ولی متاسفانه بارها شاهد تخلیه و مخلوط شدن پسماند های عفونی با زباله های عادی شهر هستیم که سازمان نظام پزشکی می بایست پاسخگوی این موضوع باشد .
وی اضافه کرد: علیرغم تصویب قانون استفاده از دستگاه امحای زباله، هنوز بعد از گذشت سال‌ها برخی از مراکز درمانی و آزمایشگاه ها از وجود این دستگاه محروم هستند و حجم بالای زباله‌های خود را با مخلوط کردن با پسماند های عادی یا سوزاندن از بین می‌برند.
منتظری اظهارداشت: اگر در ساعات پایانی شب سری به مخازن زباله مقابل مراکز درمانی، آزمایشگاه‌ها، دندان‌پزشکی‌ها، تزریقاتی‌ها بزنید، با کیسه‌های مشکی رنگی مواجه می‌شوید که پر از زباله‌های عفونی است که مسئولان این مراکز درون مخازن زباله می‌ریزند و با اختلاط زباله‌های عفونی با زباله‌های عادی فاجعه‌ای بزرگ را رقم می‌زنند.
وی علت اصلی این معضل مراکز درمانی، دندان‌پزشکی‌ها، آزمایشگاه‌ها، تزریقاتی‌ها را هزینه امحاء می‌داند و اینکه متاسفانه بسیاری از واحدها به‌خاطر هزینه بی‌خطرسازی زیر بار آن نمی‌روند. امری که به قیمت جان انسان‌ها تمام می‌شود از نظر وی، پسماندهای عفونی حاوی عوامل بیماری‌زای فراوانی هستند که احتمال انتقال آلودگی در آن‌ها بالاست، در این خصوص حساسیت حوزه نظارتی سازمان نظام پزشکی و دانشگاه علوم پزشکی بسیار زیاد بوده و در واقع برخورد با متخلفین نیز در مرحله اول می بایست توسط این دو حوزه صورت گیرد.
منتظری ضمن اعلام اینکه به این مراکز اخطار داده شده است اما هنوز اقدامی انجام نشده است خاطر نشان کرد: با توجه به اصل پیشگیری قبل از درمان، بی خطر سازی زباله های بیمارستانی نیازمند توجه جدی متولیان امر بالاخص پزشکان و سازمان نظام پزشکی است که خود بیش از هر کسی به خطرات این نوع پسماند و جنبه تهدید کننده سلامت انسانها و محیط زیست واقف هستند، لذا با توجه به رسالت سازمانهای مدیریت پسماند و قانون مدیریت پسماند (ماده ۱۶ ) در صورت ادامه ارتکاب جرم در زمینه مخلوط کردن پسماند های خطرناک با پسماند های عادی سازمان مدیریت پسماند شهرداری قزوین مرتکبین به این قانون شکنی را به محاکم قضایی معرفی خواهد کرد.
این مسئول در پایان افزود:از دانشگاه علوم پزشکی انتظار می رود با نظارت، کنترل و برخوردهای لازم نسبت به حل و فصل موضوع و جلوگیری از انتشار آلودگی اینگونه پسماند ها در سطح شهر اقدام لازم را بعمل آورد و با متخلفین طبق ضوابط برخورد کند.