سازمان شهرداری‌ها اعلام کرد؛ حفظ منابع طبیعی، وضعیت زیباشناختی روستاها و جلوگیری از انتشار آلودگی‌های ناشی از دفع غیربهداشتی پسماندها و انتشار بیماری از جمله اهداف تدوین این شیوه‌نامه است به گزارش پسماند ایران به نقل از سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور، این شیوه‌نامه با همکاری دفتر هماهنگی عمرانی و خدمات روستائی سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور و سازمان حفاظت محیط زیست، در مرکز مطالعات برنامه‌ریزی شهری و روستایی سازمان شهرداری ها و دهیاری ها تدوین و از سوی خندان دل معاون عمران و توسعه امور شهری و روستائی وزیر کشور و رئیس سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور برای اجرا در مناطق روستائی به استانداری ها ابلاغ شد و تمامی دهیاری ها و مدیریت های اجرایی پسماند در سطح روستاهای کشور موظف به رعایت مفاد این شیوه نامه و ایجاد بستر اجرایی مناسب در سطح روستاها هستند.
اهداف تدوین این شیوه‌نامه عبارتست از : حفظ سلامت انسان‌ها و محیط زیست در برابر خطرات ناشی از شیوه‌های نادرست دفع پسماند در روستاهای کشور ، اجرای روش‌های صحیح دفن بهداشتی پسماندها در روستاهای کشور ، حفظ منابع طبیعی و وضعیت زیباشناختی و بکر روستاهای کشور و جلوگیری از انتشار آلودگی‌های ناشی از دفع غیراصولی و غیربهداشتی پسماندها و انتشار بیماری در روستاهای کشور.
یکی از موارد این شیوه‌نامه ، ضوابط مکان‌یابی محل‌های دفن پسماند روستایی است که به موجب آن در روستاهای با جمعیت کمتر از 50 خانوار، حمل پسماند در فواصل طولانی مقدور نبوده و لازم است که بر حسب پراکنش خانوارها در روستا، در محلی نزدیک به روستا، ترجیحاً در فاصله حداقل 500 متر خارج از محدوده روستا اقدام به انتخاب محل دفن یا گودال دفن پسماند شود.
همچنین در سایر روستاها مراحل لازم برای یافتن مکان مناسب برای دفن پسماند روستایی شامل گردآوری نقشه‌ها و اطلاعات پایه مورد نیاز، تعیین شعاع جستجو ، تعیین ضوابط مکان یابی و معیارها و ضوابط اصلی مکان‌یابی ابلاغ شده توسط سازمان حفاظت محیط زیست، انتخاب چند محل مناسب با توجه به مراحل قبل، انجام بازدید میدانی از تمام نقاط انتخاب شده و انتخاب بهترین گزینه با توجه به شرایط محلی، معرفی بهترین مناطق به مردم محلی و کسب موافقت آنها و در نهایت اخذ مجوزهای لازم از ادارات ذیصلاح است.
به موجب مفاد این شیوه‌نامه ، به منظور کاهش هزینه‌ها و کاهش اثرات سوء زیست محیطی ناشی از تعدد مکان‌های دفن پسماندها، استفاده از مکان‌های دفن مشترک و متمرکز در سطح روستاهای کشور توصیه می‌شود .
برای پتانسیل‌سنجی مکان‌های دفن مشترک مواردی از قبیل فاصله روستاها از یکدیگر ، جمعیت روستاها ، نقاط شهری موجود در پیرامون روستاها و فاصله روستاها از محل دفن پسماندهای شهری ، وضعیت ناوگان جمع آوری و حمل پسماند در مجموعه روستاها ،وضعیت راه‌های ارتباطی بین روستاها ، متولی مدیریت پسماند و تجهیزات موجود برای دفن پسماند در سطح روستاها باید مورد توجه قرار گیرد.
براساس شیوه‌نامه اجرایی دفن بهداشتی پسماندهای عادی در روستاها، تمامی محل‌های دفن ترجیحاً باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی شوند که خاک پوششی مورد نیاز از محل دفن و پیرامون آن تأمین شود و نیازی به حمل خاک از محل های دیگر نباشد. همچنین خاک مورد استفاده دارای نفوذپذیری کمی باشد و از تراکم پذیری کافی برخوردار باشد.
همچنین در زمینه انتخاب تجهیزات مدیریت شیرابه در این شیوه نامه آمده : اگر محل دفن روستایی در مناطق خشک و نیمه خشک کم بارش واقع شده و یا محل در نزدیکی محل‌های حساس نمی‌باشد ، نیازی به احداث سیستم جمع آوری و تصفیه شیرابه نیست و پالایش طبیعی خاک قادر به پذیرش و تصفیه شیرابه تولیدی خواهد بود اما در نقاط حساس به لحاظ زیست محیطی مانند مناطق شمالی و روستاهای واقع در سواحل جنوب کشور و در محل‌های دفن بزرگ لازم است که سیستم جمع آوری و تصفیه شیرابه پیش بینی شود.
ضمنا به موجب الزامات راهبری دفن پسماندهای روستایی این شیوه نامه ، پسماندها باید در لایه‌های نازکی پخش و فشرده گردند و پسماندهای فشرده شده باید روزانه توسط حداقل 5 سانتیمتر خاک یا سایر مواد زائد بی اثر دیگر مثل کمپوست پوشش داده شوند.
همچنین دفن مواد زائد مایع و لجن‌های فاضلاب در محل دفن پسماندهای روستایی ممنوع و در این ارتباط ضروری است هماهنگی های لازم با اداره آب و فاضلاب روستایی (آبفار) جهت دفع این مواد انجام پذیرد.ضمنا دفن جزء ویژه پسماندهای خانگی در محل‌های دفن پسماند ممنوع است. الزامات حصارکشی و ایجاد فضای سبز در اطراف محل‌های دفن روستایی از دیگر موضوعات این شیوه نامه است که به موجب آن حصارکشی و ایجاد محدودیت در دسترسی به محل دفن و محوطه عملیات جهت کنترل دسترسی‌ها و ورود حیوانات اهلی و غیراهلی لازم است و تمام نقاط دسترسی باید مجهز به درهای قفل دار باشند.
ضمنا در قسمت نحوه تعیین تجهیزات و ماشین‌آلات مناسب برای شیوه‌های مختلف دفن پسماندهای جامد روستایی این شیوه نامه آمده است : جهت توسعه و آماده سازی محل دفن پسماندها، وجود تجهیزات مناسب و کافی در تمام روزها در محل دفن لازم است. تعداد و نوع ماشین آلات مورد نیاز در محل‌های دفن مشترک روستایی بستگی به میزان و نوع پسماندهای ورودی به آن، شرایط جغرافیایی و آب و هوایی منطقه، نوع و مقدار خاک پوششی، فاصله جابجایی پسماند و خاک، میزان فشرده‌سازی، شکل محل دفن، بودجه و امکانات در دسترس و نحوه مدیریت دهیاری دارد. علاوه بر آن نوع سیستم ذخیره‌سازی موقت (ظروف و مخازن ذخیره‌سازی) در انتخاب نوع ماشین‌آلات حمل کننده پسماند به محل‌های دفن مؤثر است.
به موجب این شیوه نامه ، ساختار مدیریت دفن پسماندهای روستایی به این صورت است که دهیاری موظف است نسبت به جمع آوری، حمل و دفن پسماند روستایی اقدام نماید و اجرای مفاد این شیوه‌نامه در صورتی که روستایی فاقد دهیار و نهاد دهیاری باشد تا تشکیل دهیاری بر عهده شورای اسلامی روستا یا مسئول مربوطه در روستا است .
ضمنا شهرداری‌هایی که دارای روستاهایی در حریم شهر و یا در نزدیکی شهر هستند، همکاری لازم را جهت پذیرش و دفن پسماندهای این روستاها، در محل دفن پسماند شهری به عمل آورند و دهیاری موظف به تأمین تجهیزات و وسایل و نیروی کاری لازم جهت جمع آوری، حمل و دفن بهداشتی پسماندهای روستائی است.
به منظور تأمین پایدار هزینه های نیروی انسانی و هزینه جاری عملیات دفن بهداشتی، لازم است بعد از آگاه کردن مردم در خصوص اهمیت دفن بهداشتی و جلب مشارکت آنها، هزینه خدمات مدیریت پسماند بر اساس دستورالعمل ابلاغ شده شماره 3/1/871121/س 9 مهر 1386 وزارت کشور(سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور) ، پس از طی مراحل قانونی از مردم روستا وصول شود.
