ترمز تولید زباله در کلانشهر کرج کی کشیده می شود؟

افزايش جمعيت و گسترش شهرنشيني بدون ايجاد بستر مناسب و زير ساخت هاي لازم تزريق مشكلات در کلیه سطوح را به دنبال دارد که تولید بالای زباله توسط شهروندان از جمله این مشکلات در کلانشهر کرج است.
 با گسترش پر شتاب شهرنشيني بدون ايجاد بستر مناسب و همچنین توزيع نامناسب جمعيت در بخش های جامعه مشکلاتی از قبیل حاشيه نشيني، زاغه نشيني، تكدي گري و بسياري از موارد ديگر را شاهد هستيم.
در اين بين اما افرادي كه بدون آگاهي تصميم به مهاجرت گرفته و با فرهنگي جديد روبرو شده اند، با آن ناسازگاري داشته و عكس العمل نشان مي دهند که این مهم نیز معضلات خاص خود را به دنبال دارد.
در ايران با توجه به فرآيند شهرنشيني كه بدون رشد و هماهنگي آغاز شد، اين پديده عجولانه تنها با كپي برداري از آن بدون آنكه زايشي صورت گيرد، رشد و سپس با بيماري بزرگ شد. پخش جمعيت بدون آنكه برنامه ريزي، ساختار مناسب و متعادلي را تجربه كند در سطح منطقه اي و كشوري توسعه يافت.
ايجاد جامعه شهرنشيني كرج نيز جدا از اين مسئله نيست و همچون كودكي نارس بدنيا آمد كه شاهد نابرابري هاي اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي بوده ايم كه در بيشتر موارد بدون در نظر داشتن حقوق شهروندي، آن را تجربه كرده ايم.
يكي از معضلات شهرنشيني بحث زباله و ضعف در فرهنگ شهروندي در قبال روبرويي با اين پديده است. تا چه حد زباله و هزينه هايي كه صرف جمع آوري آن در سطح شهر كرج مي شود؛ براي شما اهميت داشته و سعي كرده ايد تا زباله كمتري توليد كنيد؟
شايد اگر روزي نيروهاي خدمات شهري همت كرده و زباله هاي سطح شهر را جمع نكنند و كوهي از زباله در كنار درب منزل هر شهروندي تلمبار شود، شهروندان شهر كرج كمي بيشتر به اين پديده ناميمون فكر كنند و زباله كمتري توليد كنند.
بسياري از شهروندان دوست دارند بدانند كرج روزانه چقدر زباله توليد مي كند؟ جواب اين سوال نيازمند پرسش از قائم مقام خدمات شهري كرج بود كه گفت در شبانه روز 1000 تن زباله خانگي و 200 تن زباله عفوني (بيمارستانهاي سطح شهر كرج) توليد مي شود. براساس آخرين سرشماري شهر كرج يك ميليون و 700 هزار نفر جمعيت دارد و سرانه توليد زباله بطور ميانگين «روزانه» براي هر شهروند كرجي« 620 گرم» زباله توليد مي شود.
با نيم نگاهي به اين آمار بر اساس مقررات پسماند پس از سال 2010 بايد هر ساله 100 گرم از ميزان زباله ها كم مي شد در حالي كه ما شاهد افزايش توليد زباله هستيم. در واقع ما شهروندان كرجي دست به دست يكديگر داده ايم تا هر چه بيشتر محيط زيست خود را به بدترين نحو ممكن آلوده كنيم.
در حالي كه با افزايش توليد زباله روبرو هستيم هر چقدر شهرداري و خدمات شهري بيشتر تلاش كنند باز تاثيري بر فرهنگ اجتماعي ما نخواهد گذاشت چرا كه تفكيك از مبداء بهترين روش براي رويارويي با توليد زباله است.
از طرفي اگر شهروندان كرجي بدانند براي هر كيلوگرم زباله اي كه توليد مي كنند از جمع آوري تا انتقال به سكو و حمل و نقل آن با طي پروسه اي 110 تا 120 تومان در هر كيلو براي شهرداري هزينه در بردارد، شايد كمي بيشتر به محيط زيست توجه كنند.
افرادي كه رفت و روب و جمع آوري زباله ها در سطح كرج فعاليت دارند قريب به 2000 نفر مي باشند كه تنها 1299 بصورت دستي و مابقی با ماشين هاي مكانيزه در هر منطقه فعال مي باشند. بطور ميانگين پاكسازي هر مترمربع 30 ريال هزينه صرف شده كه در كنار آن براي هر فردي كه رفت و روب را انجام مي دهد ساليانه 800 هزار تومان صرف خريد لباس و مايحتاج كاري اين افراد مي شود. 94 دستگاه ماشين پرس، 98 فقره خاور و 49 دستگاه نيسان است كه هر خاور 3 بار در روز پر و خالي مي شود. با نگاهي اجمالي به اين آمار و ارقام و كمي دو دوتا كردن مي توانيد به هزينه هاي سرسام آوري كه صرف رفت و روب، حمل و نقل، انتقال به سكوها و دپو آن مي شود دست يافت.
جالب است بدانيد 60 ميليارد تومان اعتبار از سوي شوراي شهر كرج در نظر گرفته شده كه در طول يكسال صرف جمع آوري زباله ها و نخاله ها در سطح شهر مي شود بهتر نيست هر شهروندي با استفاده از تعلق خاطري كه به شهر خود دارد كمتر زباله توليد كند تا اين اعتبار بيشتر صرف عمران و آباداني شود؟ اصغر نصيري در خصوص جمع آوري زباله ها در برخي از شهرها خاطر نشان مي كند شهري مانند اصفهان يك روز در ميان اقدام به جمع آوري زباله كرده و به گونه اي فرهنگ سازي شده كه كمتر زباله توليد كرده و در نتيجه هزينه كمتري صرف جمع آوري زباله مي شود.
آلوده كردن محيط زيست و بدنبال آن دست در طبيعت بردن و به نابودي كشاندن آن، كمترين پيامدش نابودي بقاي انسان است.
توليد زباله آن هم در حالي كه تنها تعداد معدودي از آن را مي توان بازيافت و بقيه را دفن كرد، جز آلودگي منابع آبي، هوا، افت كيفيت مواد غذايي و آلوده شدن خاك و محيط زيست چه پيامد ديگري دارد؟ با فرسايش خاك و آلوده شدن زمين به مواد شيميايي چه دستاورد مهمي را مي توانيم نام ببريم؟ اگر نگاهي سطحي به شهر خود بياندازيم و عاقلانه بينديشيم جز كشتي كه خود در آن نشسته ايم و آن را سوراخ مي كنيم چه چيزي مي بينيم؟
زندگي ما در دستان طبيعت است در حالي كه خود هر روز بر شيشه آن سنگ مي كوبيم. اين سخن چه زيبا بود كه روزي مي گفتيم زباله ها را دور مي ريزيم اما امروز همين دور خيلي نزديك به ماست.
اصغر نصيري قائم مقام خدمات شهر كرج با اشاره به باشگاه طبيعت كه پلي است ميان مردم و فعالان محيط زيست مردم را تشويق به حفظ هر چه بيشتر محيط زيست كرده و خواهان همكاري مردم با سازمان هاي مردم نهاد و كانون هاي فعال در عرضه محيط زيست است.
باشگاه طبيعت با پرداختن به مقوله هايي همچون دوستداران حيات وحش، دوستداران حيات اجتماعي، دوستداران محيط زيست و فعالان عرصه محصولات فرهنگي سعي در آشنايي بيشتر شهروندان و مقابله با توليد زباله است.
رسانه ها و مطبوعات مي توانند با وارد شدن به مقوله و تكرار آن براي شهروندان كرجي قدمي در بهبود شرايط و مقابله با زباله در سطح شهر نمايند. آگاه سازي و اطلاع رساني به شهروندان يكي از شروط اساسي و اصلاح نگاه و آموزش در مرتبه اول به مسوولان و مديران است.
اينكه شهروندي كه در كرج زندگي و امرار معاش مي كند نسبت به شهر و محل زندگي خود تعلق خاطري داشته باشد شرط اساسي در پيشرفت و بهبود زندگي شهري است. هر چقدر مسوولان شهر كرج مستقيم و يا غير مستقيم نسبت به فرهنگ سازي شهروندان كرجي حساسيت بيشتري داشته باشند اين امر بيشتر محقق مي شود.
بي شك مشارکت دادن شهروندان كرجي، ايجاد برنامه هاي آموزشي در سطح شهر و كاركردن بر افكار شهروندان كه بيشتر در قالب سمعي و بصري بازده دارند و شفافیت و درگیر ساختن نهادهای مدنی مي تواند در ارتقا اين امر كمك شاياني نمايد.
البته در واقعیت ايجاد نظام هاي باز، فرصت دادن به شهروندان، مشاركت ngo ها و نگهداري فضاي سبز يكي از راهكارهايي است تا شهروندان كرجي به هوش باشند حفظ محيط زيست در درجه اول به نفع خانواده و اطرافيان آنها است.
يادمان باشد ما يك زمين داريم.

(خاني نژاد-به گزارش پایگاه خبری مدیریت شهری کرج)