- علی اصغر رضایی- بهینه سازی طلای کثیف

نویسنده : علی اصغر رضایی

اگر قدری به گذشته برگردیم زمانی که هنوز آدم ها دخالتشان به امور طبیعت عادی می نمود. دفع وجذب زباله هم در طبیعت آسان و به راحتی انجام می گرفت . با گذشت زمان و صنعتی تر شدن امکانات جوامع انسانی و رسوخ فرهنگ ماشینی در همه ابعاد زندگی با تنوع طلبی و رفاهیت نسبی انسان ها در کنار ازدیاد جمعیت خصوصا در شهرها معضل دفع زباله از محیط زندگی اهمیت بیشتری یافت . باید رفتارمان را نسبت به زباله "جذبی" می نمودیم نه دفعی تا وقتی دیدگاه مان در به کار گیری مجدد از زباله اصلاح نگردد و بهره وری مجدد از پسماند و زباله را به طوری جدی در دستور کار قرار ندهیم ، خواهیم دید زباله به صورت آفتی هولناک محیط زندگی و جامعه مان را تهدید خواهد کرد.

در جوامع انسانی خصوصا جوامع شهری یکی از خطرات و تهدید های جدی زباله است و می رود تا خود را به صورت یک بحران جدی محیط زیست نشان دهد و ارتباط زباله با تنوع در تغذیه و فرهنگ اشرافی گری می تواند وضعیت مضر آن را ده چندان نماید اگر برنامه ریزی برای زباله داشته باشیم نه تنها معضل و آفت نخواهد بود بلکه می تواند فرصتی برای تامین منابع و تقویت خاک و صرفه جویی در باز تولید مواد اولیه، اشتغال وغیره باشد .

نام "طلای کثیف" به همین دلیل شایسته آن است که بتوانیم از آن بهره برداری لازم ومفید را داشته باشیم .به آماری که در روزنامه ایران ماه اردیبهشت توسط شهرداری تهران در مورد زباله اعلام شد توجه و درنگی به تحلیل زیر داشته باشید:
(تولید زباله در تهران روزانه بین 8000 الی14000 تن می باشد)
می توان گفت میانگین تولید زباله به مقدار 11000تن در روز خواهد بود و اگر میانگین جمیعت سیار و ثابت شبانه روز <تهران را 11 میلیون نفر در نظر بگیریم پس تولید میانگین زباله هر نفر در شبانه روز یک کیلو گرم خواهد بود (11000تن=11000000کیلو گرم )
با توجه به جمیعت 70 درصدی شهری که وضیعت مشابه در تولید زباله دارند(50 میلیون) که سرانه تولید زباله یک کیلوئی و بعلاوه اگر جمیعت روستایی(25میلیون نفر) کمتر از نصف ، زباله تولید کنند(5/0کیلوگرم) خواهیم دید،چیزی بالغ بر 62میلیون کیلوگرم تولید روزانه زباله درایران خواهد بود
. (50میلیون کیلوگرم+5/12میلیون کیلوگرم) 62 میلیون کیلوگرم=62000تن و این تولید در ماه برابر است با عدد 1860000تن و این مقدار در سال برابر خواهد شد با 22320000 تن زباله اگر فرض کنیم برای حمل هر40 تن آن یک دستگاه تریلی نیاز باشد جمعا به558000 دستگاه تریلی نیازمندیم . اگر طول هر تریلی را 30 متر فرض کنیم طول مسیر(16740000متر =16740کیلومتر) تقریبا 16برابر فاصله استان گیلان تا استان فارس واگربرای 25سال این تولید بی رویه وبی سر وسامان ادامه یابدحدود420000 کیلومتر یعنی شهری به ابعاد 40در10 کیلومتر مربع دفن زباله خواهد شد اگر چاره ای اندیشده نشوداستمرارش را برای دهه های بیشتر تجسم کنید که چه فاجعه ی خواهد بود!!!
زباله یک فرصت است یا تهدید؟
براساس یک کار تحقیقی متوسط ارزش یک کیلو زباله 400 تومان برآورد شده است قیمت زباله های تولید شده ایران در هرروز 24 میلیارد تومان است در سال عددی نزدیک به 9000میلیارد تومان می شود.
آیا می توان در مقابل این طلای کثیف بی تفاوت بود ؟ در کشور اتریش شهری است به نام گراتس درآنجا برای سوخت زباله خشک کوره ای ساختند که از حرارت آن توربین های یک نیروگاه برق را می چرخانند و از این طریق برق تولید می کنند و17000 کارگر در آنجا مشغول به کار هستند.
پیشنهاد ما
1-باید استانها وشهرهای بزرگ کشور فوری در صدد تهیه ونصب کارخانه استاندارد تولید کمپوست باشند .و این نوع کارخانجات خود نباید آسیب های زیست محیطی نظیر آلودگی، شیرابه ، بو وعارضه های جانبی دیگر باشد.
2-شهرداری ها ، رسانه ها به خصوص صدا وسیما، آموزش وپرورش، هلال احمر و سایر نهاد های فرهنگی و آموزشی و تبلیغی نظیر مساجد و به کمک مردم آموزش تئوریک وعملی را به طورجدی آغاز کنند.
3- آموزش باید خانه به خانه و نفر به نفر باشد چون که آحاد مردم جامعه در تولید زباله نقش دارند این آموزش ها ازطریق شرکت های جمع آوری زباله انجام گیرد،زباله تفکیک نشده را از خانوارها دریافت نکنند.
4-برای دریافت زباله های قابل بازیافت مانند شیشه ،فلزات ، چوب، کاغذ، و لوازم خانگی مستهلک و بسته های تشویقی ارزنده تعریف شود .
5- لازم است شهرداری ها هنگام صدور پروانه مکانی را برای امحاء ، تفکیک و نگهداری زباله های پوسیدنی (همچون چاه فاضلاب) در نظر گرفته شود.
6-جهت تشویق خانواده ها به تولید زباله کمتر، هدایایی به صورت قرعه کشی اهدا شود و کسانی که زباله بیشتراز حجم معینی تولید می کنند به ازای زباله مازاد به شرکت های جمع آوری زباله بهای حمل نقل وامحاء پرداخت نمایند.
7- از روستاها و خانه های ویلایی که دارای حیاط و باغ و یا زمین های کشاورزی می باشند زباله های قابل بازگشت به طبیعت را دریافت نکنند و از آنان صرفا زباله بازیافتی جمع آوری شود .