گزارشی از تئاتر خیابانی در شهر رشت

شهر رشت این روز‌ها تبدیل به صحنه تئا‌تر شده است و شما ممکن است در هر جایی غافگیر شوید؛ جلوی شهرک مسکونیتان یا در خیابان علم الهدی یا پارک شهر. 

اهالی تئا‌تر این روز‌ها با دعوت مدیریت پسماند شهرداری رشت در حال اجرای نمایش خیابانی با موضوعات مربوط به پسماند و حفظ محیط زیست هستند. «کمپین نمایشی شهر پاک» شهروندان رشتی را به تامل بیشتر درباره نوع برخورد با پسماند های منزل و شهرشان وامی دارد.
آن طور که عوامل اجرایی طرح خبر داده‌اند ۲۰نقطه از شهرستان رشت برای اجرای این جشنواره انتحاب شده است و ۲۱۰تئاتردر فاز اول اجرا خواهد شد.
برای این جشنواره محلات به سه دسته محلات با درصد مشارکت بالا، متوسط و پایین در تفکیک زباله تقسیم شده‌اند تا بازخورد این جشنواره در محلات ارزیابی شود.
«ما سنگ شده‌ایم» یکی از تئاتر‌های خیابانی این کمپین است که به صورت پرفرمنس توسط گروه آرسو در علی آباد، شهرک گلزاران، پارک شهر و چند نقطه دیگر اجرا شده است . مهرداد وهاب‌زاده، ایمان قاطی فر، شاهین هوشمند، نگین حبیبی و تهمینه حبیبی بازیگران این نمایش هستند.
با این گروه درعلم الهدی همراه می شویم. بازیگران این نمایش با لباس و صورت یکدست رنگ شده در علم الهدی حاضر شده‌اند. هر کدام فرم ایستایی متفاوتی دارند و سعی دارند با پلاستیک، سطل‌های زباله‌تر و خشک مفهومی ازفرهنگ تفکیک زباله را انتقال بدهند.
اجرا بدون کلام و به صورت پرفرمنس اجرا می‌شود و همین امر سوالات اینجا چه خبر است در اطراف زیاد شنیده می‌شود.
زینب و هانیه دو دوست هستند که دقایقی برای دیدن این نمایش در علم الهدی توقف می‌کنند. زینب می‌گوید این نمایش‌ها می‌تواند برای ما یک جور حافظه تصویری درست کند. در واقع این نمایش به نوعی در ذهن ما کدگذاری شده و باعث می‌شود این موضوع را با تصاویر این بازیگران به یاد بیاوریم.
خانمی دیگر نگاهی به بازیگرا می‌کند و می‌گوید چه خبر است به او توضیح کوتاهی می‌دهم. می‌پرسم در خانه خودتان تفکیک زباله از مبدا را انجام می‌دهد: می‌گوید ساکن سلیمانداراب است و در آنجا اصلا ماشین زباله خشک را نمی‌بیند. گله دارد که ماشین‌ها پلاستیکی برای تحویل زباله خشک به آن‌ها نمی‌دهند. اما می‌گوید در خانه‌ای در گلسار کار می‌کند و همیشه بعد از نظافت خانه زباله‌های‌تر و خشک را جدا می‌کند.
دختر دیگری خودش را ساکن گلباغ نماز معرفی می‌کند نمایش پرفرمنس برایش جالب است و وقتی از او درباره تفکیک و جداسازی زباله می‌گوییم گویی انگار خبری از این طرح ندارد و می‌گوید در خانه ما این کار انجام نمی‌شود و ماشین حمل پسماند خشک را در کوچه خودشان ندیده است اما می گوید: هیچ وقت زباله ای در طبیعت رها نمی کند. این چنین بی خبری در پسر جوانی که حدودا 20 ساله است نیز وجود دارد و با خنده می گوید شاید مادرم انجام بدهد ولی من خبر ندارم تنها مسئولیتی که در این زمینه در خانه دارم این است که زباله های خانه را باید 9 و نیم شب بیرون در بگذارم.
مرد میانسال دیگری نیز وقتی گفتگوی من را با خانمی که برای او درباره نمایش توضیح می‌دهم روبه من می‌گوید: «خانم مردم باید اول یاد بگیرند که زباله‌ها رو در سطل زباله بریزند این کارا چه معنی می‌دهد؟» می‌گویم خوب شاید این دفعه این راه نتیجه داد وضعیت بهتر شد. وی در حالی که به سطل زباله کنار خیابان اشاره می‌کند و می‌گوید: الان اگر همینجا باشند زباله‌ها را داخل سطل می‌ریزند اما اگر دو قدم آن طرف‌تر سطل زباله نباشد همانجا روی زمین پرت می‌کنند.
کمی آن طرف‌تر چند جوان با بازیگرهای در حال اجرا سلفی می‌گیرند و ترجیح می‌دهند از فضای جالب کار لذت ببرند.
در پایان کار با خانمی که همراه خواهر و شوهر خواهرش اجرا را تماشا می‌کرد صحبت کردم. مژده و خواهرو شوهر خواهرش در حال دیدن نمایش بودند. وی به ما می‌گوید: اجرای چنین کارهایی در شهر رشت جای خوشحالی دارد. اما این دو خواهر از عکس العمل‌های برخی مردم به کار تئا‌تر گله داشتند و به نظر آن‌ها چون در شهر رشت این نوع کار‌ها کمتر انجام گرفته بعضی از مردم نوع برخورد با این نمایش را نمی‌دانند. جواب این خانم در برابر پرسش آیا شما تفکیک زباله انجام می‌دهید یا خیر جای خوشحالی دارد. بله ما در خانه تفکیک زباله را انجام می‌دهیم.
' مسلم خردمند طراح و کارگردان نمایش «ماکه سنگ شدیم» از اجراهای تیم خود راضی بود و استقبال مردم را نیز خوب توصیف کرد.
خردمند گفت حتی در یکی از اجرا‌ها شهروندان بیننده بعد از پایان نمایش زباله‌های اطراف را جمع کرده و در سطح زباله ریخته است یا در اجرای دیگری بالای هزار فریم عکس از اجرا گرفته شده است. این کارگردان می‌گوید شهروندان بعد از پایان نمایش به تشویق بازیگران پرداخته‌اند و از عکس العمل‌ها این طور برمی آید که پیام را متوجه شده‌اند.
البته استقبال مردمی زیاد در نمایش علم الهدی کمی هم برای گروه دردسرساز شد. و در حالی که بازی و فرم چهار بازیگر در کنار هم معنا پیدا می‌کرد مردم دور هر کدام حلقه زده بودند و به تماشا مشغول بودند. خردمند با بیان اینکه مردم شهرهایی مانند لاهیجان و مریوان به دلیل اجرای چندساله تئا‌تر خیابانی به آن عادت کرده‌اند گفت: این امر هنوز در رشت اتفاق نیافتاده است.
این هنرمند گیلانی معتقد است به جای برگزاری همایش و سخنرانی بهتر است با تئا‌تر و زبان هنر با مردم ارتباط برقرار شود. وی ادامه می‌دهد: زبان هنر بهترین زبان انتقال مفاهیم است.
خردمند امیدوار است با تجربه خوب این کمپین سازمان‌های دیگری مانند راهنمایی و رانندگی نیز برای بهبود فرهنگ ترافیک از زبان هنر و نمایش استفاده کنند.
نمایش که تمام می شود بازیگران یکدست سفید پوش در ذهن شهروندانی که این نمایش را دیده اند ثبت شده است . بازیگرانی که در یک دستشان پلاستیک مشکی برای زباله است و در دست دیگر پلاستیک آبی یا سبز برای زباله خشک.